آرامگاه سید شمس‌ الدین (عمارت شمس) محله بعثت، یزد

آرامگاه سید شمس الدین باقی‌مانده‌ مجموعه بنایی در محله چهار منار یزد است. بانی این مکان سید شمس الدین فرزند سید رکن الدین است. آرامگاه سید شمس الدین از دید تزئینات، یکی از شاهکارهای هنر معماری یزدی محسوب می‌شود که نقشه آن را سید شمس الدین در تبریز کشیده است. در حال حاضر تزئیناتی مانند کتیبه کچ‌بری، کاشی‌کاری‌های معرق، طرح‌ها و گل‌اندازی‌ها و شمسه‌ها و ترنج‌ها از این بنا باقی مانده است.

بقعه متبرکه حضرت امام زاده سید شمس الدین (علیه السلام) یزد بنای موسوم به بقعه سید شمی الدین (مدرسه شمسیه) یکی از چند بنای تاریخی دوره ی ایلخانی می باشد که به دستور سید شمس الدین (علیه السلام) فرزند حضرت سید رکن الدین (علیه السلام) جهت تحصیل علوم دینی در سال ۷۳۳ ه .ق در محله چهار منار یزد برپا شد و بعد ها پس از وفات این عارف و عالم نامی ، مقبره وی گردید. اهمیت این بقعه مرهون تزیینات گچ بری و نقاشی های چشم نواز و نیز کتیبه نقش برجسته آن می باشد که تا به امروز باقی مانده است. در کتاب تاریخ یزد ، تألیف قرن نهم هجری، در خصوص این بنا آمده است: « و در تبریز طرح مدرسه چهار منار و دار السیاده و خانقاه و بازار و حمام بیانداخت و به یزد فرستاد و بنّایان عمارت بنیاد کردند و دو مدرسه در مقابل یکدیگر بساخت و چهار منار در اطراف هر دو مدرسه بنهادند و بازاری دو رویه و آب تفت در میان بازار جاری گردانید و خانقاه و در جنب آن مدرسه، ساباط عالی ساخته و به کاشی تزیین داده و حمّام و دکّان ها و کاروان سرای نیکو ساز داده و در ثلث و ثلاثین و سبع مائة ( ۷۳۳ ه .ق ) اتمام عمارت شد... امیر شمس الدین در تبریز وفات کرد و جنازه او را به یزد آوردند و در مدرسه خودش دفن کردند و دختر خواجه رشید که حرم او بود ، صندوق تربت او را از عاج و آبنوس ساخته، از تبریز به یزد فرستاده و محرابی که از سنگ مرمر بر جنوب مرقد او نهاده، از تبریز آوردند.اتمام عمارت او در سال سبع و عشرین و سبع مائة ( ۷۲۷ ه .ق ) بود و تمام موقوفات از حصص و مزارع و بساتین و حوانیت بر کتابه ساحت مدرسه خود ثبت کرد و لغت نامه بر تغییر آن نوشته در همان ساباط ، امیر شمس الدین چون وفات کرد ، دختری از او باز مانده بود و حرم امیر معین الدین اشرف بود، ازو فرزندان آمدند. » از تمام بناهای مذکور ، امروزه تنها قسمتی از ایوان و اصل گنبد در جانب شرقی کوچه و جزیی از سر در و ستون جانب غربی باقی مانده است. از ویژگی های عمده بنای باقی مانده تزیینات مجلل آن است که با دیگر بناهای هم زمان خود در یزد قابل مقایسه است. سطوح سر در ایوان و طاق گنبد با نغول هایی نقاشی شده و گچ بری برجسته دارد که شبیه تزیین اتاق گنبد حضرت امام زاده سید رکن الدین (علیه السلام) است.

خیلی جای دیدنی خوبی است

آرامگاه سید شمس الدین باقی‌مانده‌ مجموعه بنایی در محله چهار منار یزد است. بانی این مکان سید شمس الدین فرزند سید رکن الدین است. آرامگاه سید شمس الدین از دید تزئینات، یکی از شاهکارهای هنر معماری یزدی محسوب می‌شود که نقشه آن را سید شمس الدین در تبریز کشیده است. در حال حاضر تزئیناتی مانند کتیبه کچ‌بری، کاشی‌کاری‌های معرق، طرح‌ها و گل‌اندازی‌ها و شمسه‌ها و ترنج‌ها از این بنا باقی مانده است.

آرامگاه سید شمس‌‌الدین که از جاهای دیدنی یزد به‌ شمار می‌رود، در محله‌ی چهار منار قرار دارد. با قدمتی که به دوره ایلخانی بازمی‌گردد، از خصوصیات جالب و قابل توجه این اثر تاریخی، تزیینات معماری انجام شده در بنا است که کارشناسان آن را یکی از شاهکارهای هنر معماری یزدی معرفی می‌کنند. این بنا توسط سید شمس‌‌الدین، فرزند سید رکن‌الدین، طراحی و به‌دستور او ساخته شد. پس از وفات وی نیز، او را زیر گنبد اصلی آن دفن کردند. این اثر در تاریخ ۳۱ تیر ۱۳۱۳، با شماره ثبت ۲۰۸ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

عالی هست

بقعه سید شمس الدین از بقاع متبرکه و متعلق به عالمی مشهور در یزد است که از ابعاد فرهنگی و معماری نقش این بقعه در یزد کم نظیر است. بقعه سید شمس الدین مربوط به سده هشتم است و در محله چهار منار یزد، جنب حوض مُلتکیه واقع شده و این اثر در تاریخ ۳۱ تیر ۱۳۱۳ با شماره‌ی ثبت ۲۰۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. آرامگاه سید شمس الدین، باقیمانده یک مجموعه بناست که در محله چهار منار یزد قرار دارد و به صورت زیارتگاهی نیمه ویران گاه به گاه محل عبادت پیرزنان محله و به ندرت مورد بازدید علاقه‌مندان به آثار تاریخی و مسافران خارجی واقع می‌شود. بانی آن سید شمس الدین فرزند سید رکن الدین است. پدر، از سادات محترم شهر و بانی مدرسه است و دستگاه علمی و ستاره‌شناسی به جای گذاشت که شرح و تفصیل آن در کتاب مفصل وقفنامه به نام جامع‌الخیرات (چاپ تهران، ۱۳۴۱) مضبوط است. قدیمی‌ترین دیوار نوشته و یادگاری از اشعار حافظ در جهان بر روی سنگ محراب بقعه سیدشمس الدین چهار منار یزد متعلق به قرن نهم هجری است، چون خود سید رکن الدین را پس از درگذشت (سال ۷۳۲) زیر گنبد اصلی مدرسه به خاک سپردند در سده‌های بعد مدرسه به مزار تبدیل می‌شود. اکنون منحصراً این زیارتگاه از زیارتگاه‌های مشهور و محترم شهر یزد به شمار می‌رود که امروزه بخشی از آن به عنوان کتابخانه اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مورد استفاده است