مکان تاریخی
برج کاشانه بسطام که از داخل پلانی 10 ضلعی و از خارج کثیرالاضلاع منتظم 30 ضلعی است. این برج 20 متری آجری درقسمت جنوب شرقی مسجد جامع بسطام قرار گرفته است. سال ساخت این بنا را حدود سال 680 ه.ش می دانند. تحقیقات صورت گرفته نشان می دهد که این برج در دوران قبل اسلام آتشکده ای بیش نبوده. در مجاورت این برج، مسجد جامع بسطام قرار دارد که یکی از جاذبه های تاریخی این شهر قدیمی است. محراب گچکاری شده آن با سه ردیف حاشیه متفاوت از آیات قرآن بر زیبایی این مسجد می افزایدهالی بسطام معتقدند این برج قبل از ورود اسلام در بسطام ساخته شده و در واقع یک آتشکده زرتشتی بوده است. • ارتفاع برج 20 متر است و تمام قسمتهای آن را از آجر ساختهاند. • در قسمتی از برج کتیبهای وجود دارد که نشان دهنده ساخته شدن برج در قرن 8 هجری است. • آندره گدار معمار و باستان شناس نامدار فرانسوی معتقد است این برج به دست غازان خان مغول ساخته شده و نام آن غازانه بوده که به مرور زمان به کاشانه تبدیل گشت. • قسمتی از سقف برج دارای آجرهایی با شکل و رنگ متفاوت با قسمتهای دیگر آن است. به همین دلیل احتمالاً این قسمت از برج تخریب شده و بعدها آن را مرمت کردهاند. • استفاده اصلی برج مشخص نیست، زیرا معمولاً برجهای ایرانی را در خارج از شهرها یا در کنار قلعهها میساختند. با اینحال احتمالاً از این برج برای دیده بانی استفاده میکردند. البته بعضی نیز معتقدند این برج برای رصد ستارگان یا محاسبه نوعی تقویم تاریخی نیز مورد استفاده قرار میگرفت.سقف برج کاشانه بسطام گنبدی دایره شکل است که در قسمت پایینی از آجر و مصالح مشابه با سایر قسمتهای برج ساخته شده اما در قسمت بالایی تفاوتهایی دارد. این قسمت از برج در گذر زمان تخریب شده و سپس مرمت گشته است. به همین دلیل رنگ آجرها و نوع آجرهای آن با سایر قسمتهای برج تفاوت دارد. چند سوراخ و یک محل دیده بانی در سقف و گنبد برج نیز دیده میشود. گچ بریهای برج کاشانه بسطامدر قسمت بالایی برج گچ بریهای زیبایی با طرحهای اسلیمی و تو در تو دیده میشود. این گچ بریها در دو ردیف ایجاد شدهاند و دور تا دور برج میتوان آنها را مشاهده کرد. هر کدام از این گج بریها با دیگری متفاوت است. طرحهای زیبای آنها شامل نامهای خداوند و پیامبر میشود. زیبایی این گچ بریها، تواناییهای استادان هنرمندی که بیش از 6 قرن قبل زندگی میکردند را نشان میدهد و از جاذبههای اصلی این برج به حساب میآیند. کتیبهها و نوشتههای برجعلاوه بر گچ بریهای زیبای بالای برج، نوشتهها و کتیبههای دیگری نیز در برج دیده میشوند. اگر از طریق درب ورودی و دالانی که در درون مسجد جامع قرار دارد وارد برج شوید میتوانید نوشتههایی را در چند جای ورودی برج ببینید. این نوشتهها در واقع بخشهایی از آیت الکرسی هستند که به خط زیبا در این قسمت از برج قرار دارند. علاوه بر این در قسمت جنوبی برج، میتوان عبارت بسم الله االرحمن الرحیم را مشاهده کرد. این عبارت نورانی با خط ثلث بر روی یک آجر نوشته شده است. همچنین نوشتهای با خط کوفی در قسمت بالایی برج به چشم میخورد که نام الجایتو در آن هک شده است. اولجایتو یا سلطان محمد خدابنده از فرزندان ارغون خان بزرگ و برادر غازان خان بود. آثار زیادی منتسب به دوران ایلخانان و این سه خان در سمنان، شاهرود و بسطام دیده میشود. به همین دلیل ساخت این برج را نیز به دوران ایلخانان نسبت میدهند.
این برج زیبا که در واقع بخشی از مجموعه تاریخی بسطام می باشد از بناهای دوره غازان خان می باشد. ارتفاع این برج تاریخی 24 متر و شکل هندسی آن از بیرون 30 ضلعی منتظم می باشد به طوریکه زاویه هر ضلع دقیقا به اندازه 12 درجه می باشد. بر سر در این بنا، تاریخ نیمه شوال سال 700 هجری و نام محمدبن احمد سمنانی و بر طرفین در تزیینات گچ بری دیده می شود.
برج کاشانه نیز در این مجموعه و در جنوب شرقی مسجد جامع واقع شده و قدمت آن متعلق به سال ۷۰۰ هجری قمری است. بلندای این برج از درون ۲۴ متر و از بیرون نزدیک ۲۰ متر است. داخل برج فضایی ده ضلعی دارد که به روی آنها طاقنماهایی کار شده است. در اطراف دالان که شبستان مسجد را به در ورودی برج متصل میسازد، آیتالکرسی و حدیثی از پیامبر گچبری شده است.
برج کاشانه شهر نمونه گردشگری بسطام برجی دو پوسته و با قدمتی دیرینه در مرکز بسطام
آجرکاری بدنه برج کاشانه شبیه آجرکاری دیوار مقبره و مسجد بایزید بسطامی
برج کاشانه و محوطه تاریخی اطراف که احتمالا کاربرد نجوم و نظامی بوده و نقش بادگیر بودن آن در حال حاضر بسیار چشم گیر است اطراف آن محوطه سازی شده و بسیار چشم نواز و زیباست راه ورود به داخل برج از داخل مسجد جامع و با هماهنگی خادم مسجد امکان پذیراست.
ما رفتیم برای بازدید ولی بسته بود
برج کاشانه بسطام برج بلند و زیبایی در جنوب شهر بسطام و در شمال شهرستان شاهرود و جنوب خاوری مسجد جامع بسطام جای گرفتهاست
برج یا منار بسطام خیلی زیبا و مهندسی ساخته شده که بیانگر هوش و زکاوت مردمان این سرزمین است . این برج همزادی در شهر ورامین بنام برج علایدین داره که بیشباهت به هم نیستن .
سالم و زیباست
منار بسطام یا برج کاشانه بسطام، در سال ۵۱۴ هجری قمری توسط رضیالدین محمد عیسی (هشتمین وارث و جانشین بایزید) در سمنان ساخته شد. پلکانهای منار به صورت مارپیچی است و به وسیله روزنههایی که در بدنه مناره تعبیه شده نور داخل آن تأمین میشود. این بنا که یکی از آثار زیبای بر جای مانده از دوران سلجوقیان است، در طول حیات ۹۰۰ ساله خود شاهد حوداث تلخ و شیرین بسیاری بوده و همچنان معماری زیبا و دلگیر خود را در طول این دوران حفظ کرده است. منار بسطام ار آثار برای ایران و از جاذبه های گردشگری سمنان در بخش بسطام است. این اثر به تاریخ ۲۳ خرداد ۱۳۸۶ به عنوان اثر ملی ثبت شد؛ همچنین شهر بسطام با توجه به ماده هشت از قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی در همین جلسه به عنوان شهر نمونه گردشگری بینالمللی تعیین و معرفی شد. نمای این بنار از چندین قسمت آجرکاری با رویههای گوناگون تشکیل شده است. تناسب میان بخشهای مختلف نشان از هنر بالای مردمان این سرزمین دارد که طول، عرض و کنار هم قرار دادن و رعایت اصول مهندسی در ۹۰۰ سال پیش نشانی دیگر از اوج هنر و خلاقیت، زمامداران این سرزمین بوده است. در قسمت بالایی منار نیز چند رديف آجر چينی مهندسی و هنری تاج منار را بهوجود آورده اند. پلکانهای این منار با یک معماری هوشمندانه به صورت مارپيچی به دور منار، تا بالای منار پیچیده شده است. همچنین برای روشنایی مورد نیاز داخل سازه مهندسان آن زمان سوراخ هایی را دیوارههای بدنه منار تدارک دیدهاند و نور لازم را برای بنا به داخل سازه هدایت کردهاند.
این برج در پشت مسجد جامع قرار دارد و از یک برج چند ضلعی تشکیل شده است. نام دیگر این برج، برج آرامگاهی نزدیک مسجد جامع است و مربوط به سده چهارده میلادی می باشد. به عقیده اهالی بسطام این برج آتشکده زرتشتیان قبل از اسلام بوده است. برخی از شرق شناسان از جمله آندره گدار بر این گمان هستند که این بنا از آثار غازان خان مغول است و نام اصلی آن غازانه بوده که به مرور زمان و بدون توجه به اصل آن کاشانه نامیده شده است. این برج از جاذبه های گردشگری بسطام است که به دلیل ارتفاع آن نسبت به بناهای همجوار براحتی قابل پیدا کردن می باشد.
برج کاشانه (مکان تاریخی) در بسطام و امام خمینی، بلوار آیت الله طالقانی، مهدیه واقع شده است. و از نظر موقعیت جغرافیایی در نزدیکی موزه عرفان بسطام و همچنین مقبره با یزید بسطامی، امامزاده محمد بسطام، کافه و رستوران کندوک، مدرسه شاهرخیه بسطام و لبنیاتی فدک قرار گرفته است. همچنین با توجه به نظراتی که کاربران در اپلیکیشن نشان به این مکان دادهاند میتوان گفت این مکان یکی از اماکن دیدنی و تاریخی خوب این منطقه میباشد.