خانه تاریخی صولت ابرکوه

موزه مردم‌شناسی ابرکوه معروف به خانه صولت، بنایی تاریخی با سردری بلند و باشکوه در محله دروازه میدان ابرکوه می‌باشد که به دوره زندیه و قاجار تعلق دارد و در بهمن‌ماه سال ۱۳۷۵ هـ.ش با شماره ۱۸۳۹ در ردیف آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. خانه هزارمتری صولت (موزه مردم‌شناسی) ابرکوه، به «آقای صولت» از خوانین ابرکوه در آن روزگار تعلق داشته و معماری آن همانند اغلب خانه‌های ابركوه و فلات مركزی ایران، درون‌گرا می‌باشد. برای رفتن به حیاط خانه، باید از پیش ورودی و هشتی زیبای خانه گذشت تا به دالانی طولانی رسید که با برج چهارگوش بلندبالایی مزیّن شده است. پس از طی این راهروی خاطره‌انگیز و خشتی، حیاطی بزرگ در مرکز خانه صولت جلوه می‌کند و در چهار طرف آن، ۴ صفه با گچ‌بری‌های جالب قرار دارد. در ضلع شمالی حیاط، یک اتاق پنج‌دری زمستان نشین با درهای کوچک می‌باشد که رو به آفتاب و پوشیده شده از دیوارهای بلند است. صفه جنوبی خانه صولت ابرکوه (موزه مردم‌شناسی)، دقیقاً روبروی اتاق پنج‌دری قرار گرفته و پشت به آفتاب و كاملاً گشوده می‌باشد که این سرسرا (شکم‌دریده) با این سبک و ۲ ستون گچ‌بری زیبا، مخصوص استفاده در تابستان بوده است. قسمت‌هایی از جبهه غربی و جنوبی ساختمان هم به‌صورت دوطبقه اجرا شده و در زیر صفه جنوبی آن، یک پایاب سنگی برای دسترسی به شبكه قنات زیر خانه بنا گردیده است. از خصوصیات بارز خانه، ستون‌های تزیینی گچ‌بری شده‌ و زیبای آن می‌باشد که با نقوش اسلیمی برجسته گل‌وبوته تزئین شده و به همراه صفّه‌‌های گوشواره مانند‌، دورتادور حیاط را جلوه‌ای ویژه بخشیده‌اند خانه صولت در اواخر دوره زندیه و ابتدای دوره قاجاریه ساخته شده است. محل قرار گیری آن در خیابان شهید باهنر و میدانی قدیمی، موسوم به دروازه میدان، است. بیشتر خانه های قدیمی در تازه میدان ابرکوه قرار دارند. این خانه در سال ۱۹۹۷ میلادی، به عنوان اثر ملی ایران به ثبت رسید. همچنین موزه مردم شناسی آن نیز در همان سال افتتاح شدنوع معماری این خانه درونگرا است. در حقیقت نوعی از معماری است که در نگاه اول و ظاهری چیزی که مشاهده می شود خشت و گل است، اما وقتی به داخل خانه وارد می شوید با دنیایی از زیبایی و نقش و نگار مواجه خواهید شد‌. معماران قدیم در اغلب خانه هایی که می ساختند، از سبک خاصی پیروی می کردند. بیشتر آنها دارای اندرونی و بیرونی هستند. در بخش اندرونی، زنان و کنیزان و خدمتکاران مشغول کار بودند. بخش بیرونی به مردان و مهمانان اختصاص داشته است. خانه صولت ابرکوه با مساحت هزار متر مربع، مانند سایر خانه های سنتی این منطقه از ایران، در بخش میانی خود حیاطی زیبا با یک حوض و باغچه کوچک دارد که از چهار طرف با اتاق های خانه محصور شده اند. گوشه های راهرویی که رو به حیاط است، با گچ بری خاصی تزیین شده است. در ابتدای اتاق های خانه (دورتادور حیاط) ایوان ها یا صفه هایی به شکل گوشواره قرار دارند.

خانه صولت یا موزه مردم شناسی ابرکوه محلی برای به نمایش گذاشتن آثار ارزشمند مردم این خطه است و به قدمت تمدن در استان یزد اشاره دارد. بخشی از وسایل این موزه توسط مردم استان یزد و به‌خصوص ساکنان ابرکوه به آن اهدا شده‌اند. ورودی این خانه سردری بلند دارد که قدمت آن به دوره‌های زندیه و قاجار می‌رسد. نام این بنا در فهرست آثار ملی ایران به چشم می‌خورد. خانه صولت با مساحت حدود ۱۰۰۰ متر در گذشته به آقای صولت که از خان‌های معروف ابرکوه بوده، تعلق داشته است. حیاط، هشتی، اتاق پنج دری زمستان‌نشین و برج چهارگوش از بخش‌های مختلف این خانه تاریخی هستند. پنج دری تابستانی نیز روبه‌روی زمستان‌نشین قرار دارد. ستون‌های گچبری شده با نقوش اسلیمی و گل‌های برجسته از زیبایی‌های معماری این بنا به شمار می‌روند. در حال حاضر در بخش موزه، از انواع سکه‌ها و کتاب‌های خطی گرفته تا ابزار مختلف زندگی در گذشته نگهداری می‌شود که قدمت آن‌ها به دوران ایلخانی، صفوی و قاجار برمی‌گردد. این خانه تاریخی در خیابان شهید باهنر شهر ابرکوه قرار دارد.

محیط خوبی دارد و مدیریت مناسب است و نیاز به به نگهداری و رسیدگی بیشتر دارد

خانه صولت مربوط به اواسط دوره قاجار است و در ابرکوه، خیابان باهنر محله دروازه میدان واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۴ بهمن ۱۳۷۵ با شمارهٔ ثبت ۱۸۳۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

جای خوبیه

این خانه یکی از عمارت های قدیمی ابرکوه در دوران قاجار است که هم اکنون به عنوان موزه از این مکان استفاده می شود