شمال
نمایش موقعیت من۱۲ بهمن ماه ۱۲۹۰ خورشیدی، سالروز اعدام چهار تن از مشروطه خواهان گیلان، به دست روسیه تزاری است که در یک دادگاه فرمایشی و با شاهدان دروغین اعدام شدند و بنای یادمانشان این روزها محل بازدید بسیاری از شهروندان است. «یوسف خان جوبنه ای» سرتیپ نظمیه (شهربانی) وقت رشت یکی از این چهار انقلابی بود که به دلیل مقاومت در برابر خواست «نکراسف»، کنسول روسیه در رشت- که مرتب به بهانه های واهی خواستار حبس و تادیب مشروطه خواهان و مجاهدان می شد- محکوم به اعدام شد. همچنین «صالح خان مژدهی» رسد چی باشی ژاندارمری رشت در کنار «کاظم خان نوکام»، نایب کلانتری سبزه میدان محله کیاب و«ملا عبد العزیز شریعتمدار کرگانرودی» روحانی غیور تالشی که از روحانیان گیلانی مدافع مشروطه بود و در زمان شایع شدن حمله محمدعلی شاه به گیلان، تفنگچیان تالش و مشورطه خواهان را برای مقابله تجهیز کرد، چهار نفری بودند که امروز یادمان آنها در فضای شهر رشت، یادآور رشادت هایی است که این افراد در مقابل تهاجم بیگانگان به خاک ایران و گیلان داشتند. ۸۹ سال بی نشانی از زمانی که هر چهار شهید راه وطن را در یک گودال و بدون آداب مذهبی پای چوبه دارشان دفن کردند و شفته آهک بر آن ریختند، تا زمانی که بنای یادبودی برایشان ساخته شد، ۸۹ سال طول کشید. بعد از اعدام (جمعه، ۱۳صفر ۱۳۳۰ هجری قمری مصادف با ۱۲بهمن ۱۲۹۰) آزادی خواهان تنها توانستند نشانه ای در محل دفن این چهار شهید قرار دهند تا با گذر زمان و عادی شدن اوضاع بتوانند بنای یادبودی برای آنها احداث کنند. محل دفن این چهار شهید که در زمان شهادتشان محدوده خارج از شهر و سبزه زاری معروف به «صحرای ناصریه» نامیده می شد، با احداث بیمارستان پورسینای رشت در صحرای ناصریه، بخشی از این بیمارستان شد و به رغم اینکه توسط آزادیخواهان خریداری و یادمانی گِلی برای نخستین بار بر مزار شهدای مشروطه ساخته شد اما، تا زمان روی کار آمدن نخستین دوره شورای شهر رشت، هنوز این بخش در حصار بیمارستان پورسینا و در حیاط بخش عفونی آن قرار گرفته بود و کمتر کسی می دانست صاحب این مزارها کیست. در نهایت با روی کار آمدن نخستین دوره شورای شهر رشت، این گور دسته جمعی از بخش عفونی بیمارستان پورسینا مجزا و در نهایت با هزینه یک گیلانی مقیم خارج صاحب بنای یادبودی در خور این شهدا شد.
بنای یادبود سرافرازان دلاور گیلان در محله فرهنگ رشت و خیابان پرستار واقع شده است. این بنا یکی از دو بنای یادبود در محله فرهنگ رشت میباشد و از نظر موقعیت جغرافیایی در نزدیکی مراکز مهمی مانند مرکز آموزشی و درمانی پورسینا و چهارفصل و همچنین اداره کل بهزیستی استان گیلان، سوانح سوختگی ولایت، خوابگاه دخترانه دانشگاه گیلان (کوثر)، کالای پزشکی کسری و کلینیک تخصصی و فوق تخصصی امام رضا (ع) قرار گرفته است.