خانه تاریخی غفوری محله عیدگاه، مشهد

خانه غفوری مربوط به دوره قاجار است و در مشهد، خیابان نواب صفوی، کوچه مسجد محمدیه، پلاک ۸۵ واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۲۳۹۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

یکی از خانه های تاریخی مشهد که بسیار زیباست خانه تاریخی غفوری است که در کوچه‌ پس‌ کوچه‌های اطراف حرم امام رضا (ع) قرار گرفته‌است . خانه غفوری مربوط به دوره قاجار است و در مشهد، خیابان نواب صفوی، کوچه مسجد محمدیه، پلاک ۸۵ واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۲۳۹۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.خانه غفوری با معماری سنتی و زیبای ایرانی و تزیینات منحصر به‌ فردش توجه شما را جلب می‌کند. هنگام عبور از کنار این خانه قدیمی ممکن است به نظر نرسد درون آن چه دنیای و زیبایی متشکل از تمام تزیینات و شکوه معماری دوره قاجاریه با بیش از ۱۵۰ سال قدمت انتظارتان را می‌کشد.شما می‌توانید با تماشای آجرکاری‌ها و کاشی‌های زیبای این بنا و با قدم‌زدن در حیاط‌ قدیمی و تماشای حوض جذاب آن، خاطرات خوش گذشته را به یاد آورید.باتوجه به اظهارات مالک و مردم محل، از شخص سازنده و زمان ساخت خانه اطلاعی در دست نیست. بنابه اظهارات مردم، این خانه را یهودی‌ها ساخته‌اند، سپس آقای چوب‌دار آن را خریداری کرده است و در سال ۱۳۳۰ برادرش آقای رشتی‌باف این منزل را از آقای چوب‌دار خریده ‌است. از آن زمان در یک طرف آقای رشتی‌باف و در طرف دیگر برادرش زندگی می‌کرده‌اند. خانم عذرا غفوری همسر برادر آقای رشتی‌باف است که بعد از مرگ آقای رشتی‌باف و برادرش خانه به او رسیده است و در حال حاضر این بنا به‌نام غفوری شناخته و اجاره داده می‌شود. بیش از ۱۰۰ سال پیش، یکی از معماران برجسته آن زمان، این بنا را با مصالحی مانند دیوارهای خشتی با نمای آجری، سقف‌های چوبی با عایق‌کاری رطوبتی کاهگل و ایزوگام و در ورودی چوبی در نزدیکی مسجد محمدیه ساخته است.خانه تاریخی غفوری از ابتدای ساخت تا سال ۱۳۶۰ به‌عنوان خانه مسکونی مورد استفاده قرار گرفته و بعد از آن به‌مدت ۱۸ سال متروکه بوده است.از ویژگی‌های این بنا می‌توان به وجود چاه آبی قدیمی و حوضی زیبا در وسط حیاط اشاره کرد. چاه بعدها خشک شده و پس از آن پر شده، ولی حوض همچنان باقی مانده است. کاربری این بنا در ابتدا مسکونی بوده است. در اوایل انقلاب اسلامی، قسمتی از بنا که در نبش سایت قرار دارد، کاربری تجاری پیدا کرده و باتوجه‌به نزدیکی خانه به حرم مطهر و فاصله اندکش با مرکز شهر، از رونق خوبی برخوردار بوده است. بعدها نیز از این خانه به‌عنوان مهمان‌سرایی کوچک استفاده می‌شد. خانه تاریخی غفوری تزیینات بسیار زیبایی در نما دارد که این تزیینات شامل آجر و کاشی می‌شود. آجرهای مختلف با چیدمان‌های مختلف و کاشی‌های رنگارنگ نمای بسیار زیبایی به وجود آورده است. آجر و کاشی‌کاری‌ای که روی دیوار شاه‌نشین انجام شده است بیشتر از همه توجه هر فردی را به خود جلب می‌کند. کاشی‌کاری روی دیوار شاه‌نشین گره سرمه‌دان است. این گره چهارشمسه حاشیه‌دار، که با کاشی‌های آبی و زرد و سیاه و آجر تزیین شده است، جلوه‌ای خاص به این نما بخشیده است. به‌علاوه آجرکاری بالای سر در ورودی از نوع خفته راسته است. در داخل بنا نیز نمونه‌هایی از گچ‌کاری و نقاشی‌های بی‌نظیر دیده می‌شود. در ورودی چوبی است و سقف‌های اتاق‌ها و راهروها نیز چوبی‌اند. خانه تاریخی غفوری در محله عیدگاه یکی از قدیمی‌ترین محلات مشهد است که با مساحتی در حدود ۱۳۰۰ متر مربع بنا شده است. فضاها در چهار گوشه حیاط مستطیل‌شکل خانه و در دو اشکوب چیده شده‌اند. ورودی خانه در گوشه ضلع جنوب‌غربی واقع شده و شامل هشتی است که با راهرویی طویل به گوشه ضلع غربی متصل می‌شود. جبهه زمستان‌ نشین در شمال حیاط جای دارد و مشتمل بر تالاری مستطیل‌شکل و دو اتاق در طرفین است. این بنا اندرونی، بیرونی، کلفت‌نشین، نوکرنشین، درشکه‌خانه و هشتی داشت. در هنگام ورود به منزل، وارد هشتی می‌شویم که با راه‌پله‌هایی با طبقه بالا ارتباط دارد. این راه به‌تازگی احداث شده و قبلا وجود نداشت. بعد از هشتی، وارد حیاط می‌شویم که چند پله پایین‌تر از کف خیابان است. در حیاط، باغچه‌های بزرگ مستطیل‌شکل و همچنین حوض مستطیل‌شکل بزرگی قرار داشته است. سال‌های بعد این حوض تخریب شده و جای آن حوض کوچک دیگری ساخته‌اند. در طبقه اول نمای شمالی حیاط، حوض‌خانه‌ای قرار داشته که در حال حاضر حوض آن تخریب شده و زمین را صاف کرده‌اند. کنار فضای حوض‌خانه در طبقه همکف اتاقی نیز وجود دارد که اکنون به‌صورت انبار در آمده است. پلکانی از داخل فضای کنار حوض‌خانه، ارتباط بین طبقات را فراهم می‌آورد.در طبقه بالا، روی حوض‌خانه اتاق پنج‌دری قرار دارد. نمای قسمت شمالی از کاشی‌کاری‌های معقلی زیبای بالای پنجره‌ها و آجرکاری‌های بسیار زیبای زیر پنجره‌ها تشکیل می‌شود. در قسمت جنوبی خانه، دو اتاق سمت کوچه را مسدود کرده و به‌صورت مغازه درآورده‌اند. در پشت مغازه‌ها اتاقی دودری و پلکان‌هایی وجود دارد که ارتباط با طبقه بالا را فراهم می‌آورد. در بالای مغازه‌ها، اتاق سه‌دری و چند اتاق تو د رتو قرار گرفته‌اند. تزیینات قسمت جنوبی بنا شامل آجرکاری بسیار نفیس و همچنین آینه‌کاری‌هایی می‌شوند که احتمالا جدید ساخته شده‌اند. با توجه‌ به این که این بنا در دو طبقه ساخته شده و ساختمان‌های اطراف هم بیش از دو طبقه نیستند، ارتفاع ساختمان از لحاظ دید نظری نسبت‌به حرم امام رضا (ع) رعایت شده و از لحاظ کیفیت مصالح ساختمانی با ساختمان‌های مجاور یکنواخت است. خانه تاریخی غفوری در خیابان نواب صفوی، کوچه عباسقلی‌خان، کوچه مسجد محمدیه، انتهای کوچه، پلاک ۸۵ واقع شده است. نحوه دیگر دسترسی به منزل مذکور از طریق خیابان امام رضا، کوچه شهید طاووسی، کوچه محمدیه، انتهای کوچه، پلاک ۸۵ است.

زیبا تاریخی و قدیمی

عکاس: مائده سادات عربی

خانه غفوری با قدمتی که به دوره قاجار بازمی‌گردد، از خانه‌های تاریخی و دیدنی های مشهد محسوب می‌شود. این اثر در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۸۴ با شماره ثبت ۱۲۳۹۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

ورودی داره؟ چه مبلغ؟