آرامستان ظهیرالدوله محله امامزاده قاسم، تهران

گورستان ظهیرالدوله یا آرامستان ظهیرالدوله، گورستان کوچکی بین امامزاده قاسم و تجریش در شمال تهران است که علاوه بر علی‌خان ظهیرالدوله و محمد تقی (ملک الشعرا) بهار، تعداد زیادی از هنرمندان، شاعران و چهره‌های سرشناس ایران از جمله فروغ فرخزاد و نیز اولین قهرمان کشتی آزاد ایران در تاریخ رقابتهای قهرمانی جهان یعنی مهندس توفیق جهانبخت در آن مدفونند. به دلایلی نامعلوم و همچین وجود اسرار بسیاری که از مدفونین این گورستان بر جای مانده از تجمع در این محل معمولاً جلوگیری می‌شود.

در ابتدای ورود به باغ، درختان درهم‌تنیده و هوای پاک این مکان هر فردی را مجذوب خود می‌کند. در سمت راست حدود ۲۰ تا ۳۰ قبر با فامیل افخمی وجود دارد. سنگ قبرها بسیار زیبا و هنرمندانه تراشیده شده‌اند. آرامستان ظهیرالدوله که ملکی شخصی بوده، امروزه در میان بسیاری محبوب است. در ابتدای حیاط به‌جز درختان پیچ در پیچ و سبز، قبرهایی دیده می‌شود که شاید به نظر بسیاری از ما آشنا نباشد؛ در حالی که بسیاری از آن‌ها از بزرگان سیاست ایران هستند. بسیاری از آن‌ها از ارتشیان، خلبان‌ها و اشخاص سرشناس در دوران مختلف بوده‌اند.

زمانی که علی خان ظهیرالدوله در روز سه‌شنبه بیست و چهارم ذیقعده سال ۱۳۰۳ خورشیدی در اثر سکته قلبی در باغ خود در جعفرآباد شمیران در گذشت، در جوار باغش در قبرستان عمومی (بین تجریش و امامزاده قاسم) دفن شد. سابقا در این محل گورستان کهنه‌ای قرار داشت و بعدها خانقاه ظهیرالدوله نیز به همین محل منتقل شده بود. اما پس از دفن ظهیرالدوله، مریدانش، این گورستان قدیمی و خانقاه را «آرامگاه ظهیرالدوله» خواندند. محل دفن ظهیرالدوله در زیر درختی بود که داغداغان نامیده می‌شد و ظهیرالدوله طی ایام حیات خود، اغلب در سایه همین درخت می‌نشست. وی قبل از دفن، به‌وسیله مولوی رشتی (بعدها او نیز در همین جا دفن شد)، تغسیل شد و انجمن اخوت این قبرستان عمومی را محصور ساخت و قبرستان ظهیرالدوله نامید؛ قبرستانی که امروزه از جاهای دیدنی تهران محسوب می‌شود. از سال‌های ۱۳۴۰ به بعد، دفن اموات در این مجموعه ممنوع شد و دفن افراد در سال‌های ۴۰ تا ۵۰ با اجازه‌نامه خاص و آن هم به‌صورت محدود انجام می‌شد. آخرین تدفین در آرامگاه ظهیرالدوله در سال ۱۳۵۹ انجام شد. این آرامگاه تاریخی از جاهای دیدنی استان تهران در پایتخت به شمار می‌رود و آن را شبیه گورستان پرلاشز فرانسه می‌دانند. آرامستان ظهیرالدوله در سال ۱۳۷۸ توسط سازمان میراث فرهنگى و گردشگرى استان تهران با شماره ۲۰۰۱ در فهرست آثار ملى کشور به ثبت رسید. ظهیرالدوله چه کسی بود؟ میرزا علی خان دولوی قاجار، ملقب به ظهیرالدوله، فرزند محمد ناصرخان، وزیر دربار ناصرالدین شاه در سال ۱۲۸۱ در جمال آباد شیراز متولد شد. وی در ۱۶ سالگی دختر ناصرالدین شاه را به عقد خود درآورد و در سال ۱۳۰۴ پس از پدر خود که وزیر دربار ناصرالدین شاه بود، به‌سمت وزیر تشریفات خاصه منصوب شد. وی پایه‌گذار نمایش و ارکستر ملی ایران بود. اولین کنسرت در باغ خانقاه به همت وی و پدر ابوالحسن خان صبا و پدر رهی معیری صورت گرفت. او در سال ۱۳۱۷ انجمنی ۱۱۰ نفری از بزرگان تشکیل داد تا با استبداد و خرافه‌پرستی به مبارزه بپردازند. وی خانه خود در ظهیرالدوله را وقف انجمن اخوت و نظارت آن را نیز به این انجمن واگذار کرد. بنا به نوشته مهدى مرسلوند در كتاب «زندگينامه رجال و مشاهير ايران» آشنايى ظهيرالدوله با صفى عليشاه نقطه عطفى در زندگى او بود. به‌طوری كه به زودى در سلک مريدان وى درآمد و پس از درگذشت صفى عليشاه در ۱۳۱۶ با لقب صفی عليشاه جانشين او شد. پس از به توپ بستن مجلس در دوران استبداد صغير، خانه و خانقاه ظهيرالدوله نيز به اتهام همكارى با مشروطه‌خواهان ويران شد و اثاث آن به غارت رفت. ظهيرالدوله ملک خود را در نزديكى امامزاده قاسم شميران وقف خانقاه و انجمن كرد و مسئوليت اداره آن نيز به انجمن اخوت سپرده شد. آخرین فرد از انجمن اخوت، درویش رضا بود که او نیز پس از سیل سال ۱۳۶۶ سکته کرد و از دنیا رفت. امروز اثری از این انجمن نیست. سال‌ها پس از فوت درویش رضا این گورستان توسط همسر و پسر وی اداره می‌شد. بنا به گفته‌های ساکنین قدیمی این محله، مراسمی در این مکان اجرا می‌شد که امروزه از آن نیز خبری نیست. این مکان که روزی بسیاری پر رفت‌وآمد بود و صاحبان ذوق و هنر در آن تردد داشتند. امروزه درب آن به روی بازدیدکنندگان بسته است و بازدیدکنندگان فقط می‌توانند در ساعات مقرر شده سری به دنیای علم و ادب و مشاهیر خود بزنند. ایرج میرزا در سال ۱۳۰۴ و درویش خان در سال ۱۳۰۵ نخستین هنرمندانی بودند که در این گورستان به خاک سپرده شدند و پس از آن بسیاری از هنرمندان در این مکان دفن شدند.

مکان کوچک و قدیمی هست بازدیدش کمی محدود هست و افرادی از مشاهیر مثل فروع فرخزاد و رهی و ... در این مکان دفن هستن و بازدید از این مکان خالی از لطف نیست

از قبرستان های قدیمی و محل دفن شخصیت های بسیار مهم ایرانی و مشاهیر ایرانی ولی بیشتر اوقات بستست

قابل توجه دوستان اینجا فقط روزهای پنجشنبه هر هفته بازدید داره. اون هم سانسی است از ساعت 10صبح تا 12 ظهر آقایان و از ساعت یک بعدازظهر تا سه عصر خانم ها. بیخودی هم زودتر یا دیرتر زنگ نزنید، نگهبان مجموعه جای دیگه استراحت می‌کنه.

یه حس خیلی خاصی داره یه عالمه آرامگاه خارق العاده ساعت بازدیدش کمه همش تعطیله و نگهبانش رشوه میگیره

باغ و گورستان ظهیرالدوله گورستان کوچکی بین امامزاده قاسم و میدان تجریش است. شهرت و اهمیت این گورستان به دلیل آن است که افراد مهم و مشهور زیادی در آن به خاک سپرده شده‌اند. از جمله کسانی که در گورستان ظهیرالدوله به خاک سپرده شده‌اند، می‌توان به این افراد اشاره کرد: علی خان ظهیرالدوله (سیستمدار دوران قاجار)، ملک‌العشرای بهار، فروغ فرخزاد، توفیق جهانبخت (اولین قهرمان کشتی آزاد ایران)، داریوش رفیعی (خواننده)، رهی معیری (شاعر)، سید حسین طاهرزاده (خواننده)، حسین یاحقی (آهنگساز و نوازنده)، حبیب سماعی (آهنگساز و نوازنده سنتور)، درویش خان (از استادان موسیقی ایرانی). آدرس: تهران، میدان قدس، خیابان دربند، خیابان ظهیرالدوله

قبل از بازدید از این مکان پیشنهاد میکنم اطلاعاتی رو که از منابع مختلف جمع آوری کردم رو مطالعه بفرمایید از برنامه نشان سپاسگزارم که این بستر رو فراهم کرد تا بتونیم نظراتمون روبه اشتراک بگذاریم و به راحتی به اون مکان سفر کنیم.. زمانی که علی خان ظهیرالدوله در روز سه‌شنبه بیست و چهارم ذیقعده سال ۱۳۰۳ خورشیدی در اثر سکته قلبی در باغ خود در جعفرآباد شمیران در گذشت، در جوار باغش در قبرستان عمومی (بین تجریش و امامزاده قاسم) دفن شد. سابقا در این محل گورستان کهنه‌ای قرار داشت و بعدها خانقاه ظهیرالدوله نیز به همین محل منتقل شده بود. اما پس از دفن ظهیرالدوله، مریدانش، این گورستان قدیمی و خانقاه را «آرامگاه ظهیرالدوله نامیدند.محل دفن ظهیرالدوله در زیر درختی بود که داغداغان نامیده می‌شد و ظهیرالدوله طی ایام حیات خود، اغلب در سایه همین درخت می‌نشست. وی قبل از دفن، به‌وسیله مولوی رشتی (بعدها او نیز در همین جا دفن شد)، تغسیل شد و انجمن اخوت این قبرستان عمومی را محصور ساخت و قبرستان ظهیرالدوله نامید؛ قبرستانی که امروزه از جاهای دیدنی تهران محسوب می‌شود. از سال‌های ۱۳۴۰ به بعد، دفن اموات در این مجموعه ممنوع شد و دفن افراد در سال‌های ۴۰ تا ۵۰ با اجازه‌نامه خاص و آن هم به‌صورت محدود انجام می‌شد. آخرین تدفین در آرامگاه ظهیرالدوله در سال ۱۳۵۹ انجام شد.این آرامگاه تاریخی از جاهای دیدنی استان تهران در پایتخت به شمار می‌رود و آن را شبیه گورستان پرلاشز فرانسه می‌دانند. آرامستان ظهیرالدوله در سال ۱۳۷۸ توسط سازمان میراث فرهنگى و گردشگرى استان تهران با شماره ۲۰۰۱ در فهرست آثار ملى کشور به ثبت رسید.هر فردی را مجذوب خود می‌کند. در سمت راست حدود ۲۰ تا ۳۰ قبر با فامیل افخمی وجود دارد. سنگ قبرها بسیار زیبا و هنرمندانه تراشیده شده‌اند. آرامستان ظهیرالدوله که ملکی شخصی بوده، امروزه در میان بسیاری محبوب است. در ابتدای حیاط به‌جز درختان پیچ در پیچ و سبز، قبرهایی دیده می‌شود که شاید به نظر بسیاری از ما آشنا نباشد؛ در حالی که بسیاری از آن‌ها از بزرگان سیاست ایران هستند. بسیاری از آن‌ها از ارتشیان، خلبان‌ها و اشخاص سرشناس در دوران مختلف بوده‌اند. دورتادور حیاط اتاق‌هایی وجود دارد که هم‌اکنون بسته است. این اتاق‌ها سابقا برای پذیرایی از مهمانان این گورستان استفاده می‌شد. قبر برجسته علی خان دولوی در مرکز این محوطه قرار دارد. در اطراف این قبر تا چشم کار می‌کند، سنگ قبرهای کوچک و بزرگی با نقش مخصوص اخوتی‌ها واقع شده‌اند. این افراد از اعضای اولیه این انجمن بودند و پس از فوت، مهمان این باغ شدند. قبرهای کوچک با یک کاشی و نام فرد مدفون، قبرهایی با آیاتی به خط کوفی، قبرهای بسیار قدیمی و قبرهایی که از گوشه و کنار آن‌ها سبزه‌های بلندی بیرون زده است، فضای گورستان را زیباتر می‌کنند.این قبرستان برخلاف قبرستان‌های امروزی، از سنگ‌های بسیار خوش‌تراش تشکیل شده است. سنگ‌ها شبیه به یک‌دیگر نیستند. برخی به رنگ فیروزه‌ای و برخی به‌شکل ایستاده یا خوابیده هستند. برخی از قبرها برجسته هستند و نقوش زیبایی روی آن‌ها حک شده است. قبرها با شخصیت شخص متوفی هماهنگی دارند و شکل سنگ قبر گویای حرفه وی در زمان حیات است. مقبره حسین صبا که شامل دو کتاب است یکی از زیباترین سنگ قبرهای این قبرستان محسوب می‌شود..

مکان فوق العاده قشنگیه

قبرستانی قدیمی که خیلی از بزرگان علم وادب ایران زمین در اونجا دفن هستن

آرامستان ظهیرالدوله بستر ابدی بسیاری از چهره‌های سرشناس ایرانی است. این آرامستان که در منطقه دربند قرار دارد، با پیشینه‌ای که به دوره قاجار بازمی‌گردد، یکی از میعادگاه‌های علاقه‌مندان به فرهنگ و هنر است.در ابتدای ورود به باغ، درختان درهم‌تنیده و هوای پاک این مکان هر فردی را مجذوب خود می‌کند. در سمت راست حدود ۲۰ تا ۳۰ قبر با فامیل افخمی وجود دارد. سنگ قبرها بسیار زیبا و هنرمندانه تراشیده شده‌اند. آرامستان ظهیرالدوله که ملکی شخصی بوده، امروزه در میان بسیاری محبوب است. در ابتدای حیاط به‌جز درختان پیچ در پیچ و سبز، قبرهایی دیده می‌شود که شاید به نظر بسیاری از ما آشنا نباشد؛ در حالی که بسیاری از آن‌ها از بزرگان سیاست ایران هستند. بسیاری از آن‌ها از ارتشیان، خلبان‌ها و اشخاص سرشناس در دوران مختلف بوده‌اند.دورتادور حیاط اتاق‌هایی وجود دارد که هم‌اکنون بسته است. این اتاق‌ها سابقا برای پذیرایی از مهمانان این گورستان استفاده می‌شد. قبر برجسته علی خان دولوی در مرکز این محوطه قرار دارد. در اطراف این قبر تا چشم کار می‌کند، سنگ قبرهای کوچک و بزرگی با نقش مخصوص اخوتی‌ها واقع شده‌اند. این افراد از اعضای اولیه این انجمن بودند و پس از فوت، مهمان این باغ شدند. قبرهای کوچک با یک کاشی و نام فرد مدفون، قبرهایی با آیاتی به خط کوفی، قبرهای بسیار قدیمی و قبرهایی که از گوشه و کنار آن‌ها سبزه‌های بلندی بیرون زده است، فضای گورستان را زیباتر می‌کنند.

ای کاش اقلا رو گورستان اینقدر بی مهری و سخت گیری نکنن خب اینجا بخش مهمی از تاریخ ادب و هنر ایرانه نگهبان هم که ...

به علت ویروس کرونا امکان بازدید تحت هیچ شرایطی نیست متاسفانه .