مسجد مصطفی خان

به این مکان نظر و امتیاز دهید

نظرات درباره‌ی مسجد مصطفی خان

• حبیب

  

  1402/01/24

  

  • گزارش نظر

  مصطفی خان سورتیجی] از مردان متموّل و متنفّذ استان مازندران در عهد قاجار و مقرّبین دربار محمدشاه و ناصرالدین‌شاه قاجار بوده که در غائلهٔ سرکوبی بابیان در جنگ قلعه طبرسی نقش داشته‌است. به نقل از ناسخ‌التواریخ سپهر، روضةالصفای ناصری رضاقلی‌خان هدایت و تنبیه‌الغافلین اعتمادالسلطنه، پس از فوت محمدشاه هست که بابیه اظهار وجود می‌کنند. خبر شورش ملاحسین بشرویه‌ای در روز تاج‌گذاری ناصرالدین میرزا به تهران می‌رسد و او از اعیان حاضر در مجلس می‌خواهد که دفع فتنه را وجه همت سازند. نخستین فرد، مصطفی‌خان پیش‌قدم می‌شود و برادر خود آقا عبدالله‌ خان سورتیج را در ساری مأمور فرونشاندن این شورش و رویارویی با آن می‌کند. آقا عبدالله هم گروهی از افواج (فوج=هنگ) سورتیجی، اشرفی، افغان و... را به روستای افرا می‌برد تا بقعه و قلعه را محاصره کنند، اما ملاحسین و یارانش از قلعه بیرون آمده، سپاه مسلمانان را مورد حمله قرار می‌دهند و آقا عبدالله در این نبرد به شمشیر ملاحسین کشته می‌شود. بعد از این جریان خود مصطفی‌خان سورتیجی به همراه نیروهای دولتی و بومی و قشونی که خود در اختیار داشته به قلعه حمله می‌کند و بابیه را شکست می‌دهد و در این جریان ملاحسین بشرویه‌ای کشته می‌شود و شمشیرش به دستور مصطفی‌خان به زرین آباد ساری منتقل می‌شود. بعدها ناصرالدین‌شاه لقب وکیل‌الرعایا به مصطفی‌خان سورتیجی می‌دهد و بخشی از روستاهای چهاردانگه را به او بابت خون‌بهای برادرش می‌بخشد. مسعود میرزا ظل‌ّالسطان پسر ناصرالدین شاه در تاریخ مسعودی هنگام سفر خود به مازندران، به عنوان مهمان مصطفی‌خان به این لقب اشاره دارد و می‌نویسد: از رجال معتبر ساری، مصطفی‌خان زرّین‌کلاهی (=سورتیجی) وکیل‌الرّعایا، شخص اول مازندران بود. به‌خصوص در شهر ساری، مرد متمولِ در خانه بازی [ بود که] مکرّر ما را در زرّین‌کلا، ده مخصوص خودش به شکار مهمانی کرد.در کنار دارا بودن قدرت و نفوذ بسیار بالای سیاسی و ثروت و املاک بی حساب ؛ مصطفی خان سورتیجی انسانی عالم وارسته و خیر بود. در سال ۱۲۷۳ هجری قمری مسجد بزرگ و حوزه علمیه حاج مصطفی خان را در ساری بنیاد نهاد که هم اکنون نیز در محله چهار راه برق به عنوان یک اثر گرانقدر ثبت شده باستانی و به عنوان دومین مسجد بزرگ ساری مورد استفاده عموم قرار می گیرد. در کنار این مسجد دکان های بسیاری بوسیله ایشان ساخته و پرداخته شده بود که بصورت موقوفی صرف هزینه های طلاب علوم دینی در مازندران می شده است و تا به امروز نیز می گردد. نقل است روزی که نخستین سنگ مسجد را می نهادند حاج مصطفی خان از کلیه علما و روحانیون شهر درخواست نمود تا یک نفر که در همه عمرنماز صبح اش قضا نشده است اولین سنگ بنا را جایگذارد. هیچ کس از جای خود برنخاست تا اینکه خودش در حالی که دامن به کمر می زد و خدای را به شهادت می طلبید که در تمام دوران عمر نماز صبحش فوت نشده است اولین سنگ بنا را فرو گذارد . از مصطفی خان کتاب های خطی بسیاری باقی مانده از جمله کتاب سفرنامه حاج مصطفی خان سورتیجی با عنوان تبصرة الزائرین که بنا به گزارش خبرگزاری مهر؛ به تصحیح و تحشیه سامان سورتیجی و بوسیله حوزه هنری مازندران در آذر ماه ۱۳۹۱ خورشیدی به انتشار رسیده است . وکیل الرعایا مصطفی خان سورتیجی در ساختار فرهنگ دیار خود نقش غیرقابل انکاری داشته است و کماکان بعد از گذر سالیان همچنان شاعران اندیشمند و فرهیخته ای همچون فخرالدین سورتیجی و شهرام سورتجی را در فهرست نوادگان خلف خود دارا می باشد.

  بیشتربستن

  بدون پاسخ

  4 نفر

  ---

• P

  

  1400/01/10

  

  • گزارش نظر

  مسجد مصطفی خان مسجدی تاریخی که بهتره قبل ازبروز اتفاقات بفکر مسجد باشند. اثری از دوران قاجار با ملحقات وموقوفات پیرامونش بزرگترین مسجد در مرکز شهر بعد مسجد جامع ساری بوده پیشنهاد من به شما.

  بیشتربستن

  1 پاسخ

  1 نفر

  استقلال قهرمان آسیا

  1402/03/13

  سلام، خیلی عالی و جامع و کامل عنوان کردید، متشکرم از اطلاعات تاریخی که داشتید و در اختیار دیگران نیز گذاشتید.

  بیشتربستن
  مشاهده 1 پاسخ