دژ تاریخی گوراب جوراب (گوراب)

مکانی باستانی به نام گوراب به علت حمله اعراب به ایران بعدها به جوراب تغییر یافته! این منطقه را به این خاطر گوراب نامگذاری کرده‌اند که در گذشته تمامی آب‌ها و سیلاب‌های مناطق اطراف پس از باران به آنجا روانه می‌شد و پس از مدت کمی در زمین فرو می‌رفت، به همین علت به این منطقه گوراب گفتند؛ یعنی جایی که آب‌ها در زمین فرو می‌رود.

نام منطقه‌ای که این دژ در آن قرار دارد هم گوراب نام دارد چون در گذشته تمامی آب‌ها و سیلاب‌های این منطقه و مناطق اطراف به آن‌جا روانه می‌شد و پس از مدتی به درون زمین نفوذ می‌کرد. گوراب یعنی جایی که آب در زمین فرو می‌رود.طبق بررسی‌های باستان‌شناسی که در سال 1385 با آزمایش کربن 14 بر روی مواد آلی موجود در دژ انجام گرفت قدمت لایه‌ها مشخص شد. اولین لایه متعلق به هزاره‌ی پنج قبل از میلاد و دومین لایه متعلق به هزاره‌ی 6 و 7 میلادی است و قدمت لایه‌ی سوم به عصر برنز می‌رسد. پس از این‌ها آثاری را می‌توان یافت که مربوط به دوره‌ی هخامنشی، اشکانی و ساسانی و همچنین دوره‌ی اسلامی هستند. که اشیای مربوط به دوره‌ی اسلامی، اوایل اسلامِ دوره‌ی سلجوقی و ایلخانی را شامل می‌شود.قدیمی‌ترین کتابی که در آن نام گوراب برده شده‌، مجموعه‌ی «ویس و رامین» اثر «فخرالدین اسعد گرگانی» است.

این اثر منحصربفرد مربوط به هزاره پنجم پیش از میلاد است که در 5 کیلومتری شرق ملایر و جاده ملایر- اراک در روستای گوراب قرار دارد. طبق بررسی‌های باستان‌شناسی قدمت این تپه از دوره ایلخانی تا هزاره چهارم قبل از میلاد برمی‌گردد و در برنامه پژوهشی لایه‌نگاری تپه در سال 1385 که با انجام آزمایشات کربن 14 بر روی مواد آلی موجود انجام گرفت، قدمت لایه‌های تپه مشخص شد. نخستین لایه مربوط به هزاره پنج قبل از میلاد و دومین لایه مربوط به هزاره 6 و 7 میلادی است، سومین لایه به عصر برنز می‌رسد، پس از آن دوره تاریخی هخامنشی، اشکانی و ساسانی و از آن پس آثار دوره اسلامی را می‌توان یافت که از اوایل اسلام دوره سلجوقی و ایلخانی را شامل می‌شود. قدیمی‌ترین کتابی که نام گوراب در آن ذکر شده است، مجموعه «ویس و رامین» نوشته «فخرالدین اسعدگرگانی» است، خاطرنشان کرد: زمان و عوامل فرسایشی طبیعی و انسانی هنوز نتوانسته موجب از بین رفتن این تپه تاریخی شود و این تپه در تاریخ 24 اسفند سال 1353 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

تپه باستانی گوراب با بیش از 4 هزار سال قدمت که به قلعه بلنده هم معروفه.

یه جادبه عالی گردشگری که واقعا قدرشو نمیدونن

داره از بین میره و هیچ نظارتی نیست هیچ توضیحی نیست پر از سگ ولگرد

‍ دژ گوراب ؛ دژی با ۷ هزار سال قدمت ... دژ گوراب مربوط به هزاره پنجم پیش از میلاد است که در ۷ کیلومتری شرق ملایر و محور ملایر - اراک در روستایی به همین نام قرار دارد. امروزه از این دژ جز دیوارهای آن، بنای بیشتری پیش چشم نیست و هنوز کاوش و حفاری در آن برقرار است تا اطلاعات بیشتری از دیگر مناطق آن به دست آید. ولی مسلم این که دژ گوراب، کاربرد نظامی و مسکونی داشته است. رویدادی که باعث اقبال و روی آوری به این دژ شد بر می گردد به اوایل سلطنت پهلوی اول. ماجرا از این قرار است: کشاورزی از اهالی روستای گوراب در هنگام شخم زدن زمین به قطعه یاقوت بزرگ سرخ رنگی بر می خورد و آن را پنهان می کند ولی خبر پیدا شدن این گنج گران بها از دید اهالی روستا دور نمی ماند و مردم برای یافتن گنج به زمین مرد کشاورز و دژ گوراب هجوم می آورند.‌.. همین امر حاکم منطقه را وا می دارد که موضوع را مورد بررسی قرار دهد. ماموران حاکم پس از جست و جو، قطعه یاقوت مذکور را می یابند و حاکم منطقه هم آن را برای دولت مرکزی می فرستد. در تهران زیبایی، بزرگی و منحصر به فردی یاقوت به قدری جلب توجه می کند و حساسیت شخص شاه را بر می انگیزد که شخصاً دستور پیگیری موضوع را به تیمورتاش وزیر دربار می دهد و او را به ملایر گسیل می دارد. تیمورتاش دستور شاه را انجام می دهد ولی چون شیء دیگری دستگیرش نمی شود، اهالی را از کندوکاو برحذر می دارد و پرونده را مختومه اعلام می کند. این موضوع تا دهه ی چهل خورشیدی مسکوت مانده بود تا این که دکتر جعفری باستان شناس و جامعه شناس، که از اهالی ملایر است به موضوع علاقمند می شود و دوباره باب پژوهش را در این باره می گشاید و برای یافتن هویت این یاقوت به اهتمام جدی دست می زند. ذکر این ماجرا در کتاب خواندنی او با عنوان «پلنگ» آمده است. اما به صورت فشرده نتایج حاصل از پژوهشهای ایشان بدین قرار است: دکتر جعفری و همکارانش پس از پیگیری مستمر و فرستادن یاقوت برای تحقیقات بیشتر به ایالات متحده و کشف رمز خط نوشته شده بر روی یاقوت بدین نتیجه می رسند که این یاقوت متعلق به بهرام گور ساسانی بوده است و یاقوتی بوده است که او بر گردن اسب نازنین خود می آویخته است. همکاران زمین شناس او بدین نتیجه می رسند که در حدود دو هزار سال پیش این ناحیه حالت باتلاقی و بیشه ای داشته است که مکان مناسبی برای حیات جانوران وحشی از قبیل گورخر و گراز بوده است و همین عامل به احتمال قریب به یقین بایستی بهرام گور را به این منطقه کشانیده باشد. همچنین در تاریخ آمده است که بهرام گور به هنگام شکار گورخر در بیشه ای ناپدید شده است ولی مورخان از ذکر مکان دقیق این واقعه، سخنی نگفته اند. همین عامل، احتمال درستی گفته های دکتر جعفری و همکارانش را بیشتر می کند که این یاقوت متعلق به بهرام گور ساسانی بوده و روستای گوراب همانگونه که از نامش پیداست شکارگاه بهرام بوده است. به احتمال زیاد روستای گوراب همان جایی است که بهرام گور ساسانی در آن به دنبال شکار رفت و دیگر باز نگشت. افزون بر ماجرای بهرام گور، سندی که اهمیت دژ گوراب را دو چندان می کند این است که، فخرالدین اسعد گرگانی شاعر معروف قرن پنجم هجری، همروزگار با طغرل بیک سلجوقی و سراینده ی شهیر منظومه ویس و رامین از دژ گوراب در اثر خود یاد کرده است. همین عامل باعث شده است که عده ای نام او را فخرالدین اسعد کـَرکانی بدانند. کـرکان نام دهی است در ۱۰ کیلومتری گوراب. عده ای بر این باورند که چون کرکان، روستای کوچک و نامشهوری بوده است، بعدها به جای اینکه فخرالدین اسعد را "کـَرکانی" بدانند، به اشتباه "گُرگانی" نامیده اند.

عالی بود