یاد ایام در آرامگاه شجریان در طوس
- رها رادمهر
- ۱۹ دی ۱۴۰۱
- زمان مطالعه: ۶ دقیقه
یاد ایامی که در گلشن فغانی داشتم/ در میان لاله و گل آشیانی داشتم
کدام یک از ماست که این تصنیف را نشنیده یا آن را با خود زمزمه نکرده باشد؟ محمدرضا شجریان، خواننده این تصنیف و بسیاری آهنگها، تصنیفها و آوازهای دیگر، به قولی خسرو آواز ایران بود که همواره جایگاه بالایی در میان مردم داشت و نام او بهعنوان شخصیتی جاودانه در تاریخ ایران ثبت شد.
آرامگاه شجریان که در مهرماه ۱۳۹۹ چشم از جهان فرو بست، در طوس واقع شده است. حتماً شما هم موافقید که شجریان، خود اثری منحصربهفرد در موسیقی و هنر ایران بود و هیچگاه از یادها نخواهد رفت.
شجریان، مردمیترین هنرمند تاریخ معاصر ایران
محمدرضا شجریان را شاید بتوان بزرگترین و مردمیترین هنرمند در تاریخ معاصر ایران دانست. او در تاریخ ۱ مهر ۱۳۱۹ در مشهد به دنیا آمد و در ۹ سالگی آموزش تلاوت قرآن را زیر نظر پدرش که فردی مذهبی و یک قاری قرآن بود، شروع کرد. در سال ۱۳۳۱ بود که برای نخستین بار صدایش از رادیو خراسان پخش شد. او با پی گیری جدی آواز توانست در سال ۱۳۳۸ به اجرای آوازهای بدون ساز و قرائت قرآن برای رادیو خراسان بپردازد. این شروعی بود برای یک عمر فعالیت هنری برای مردم.
او پس از اینکه دیپلم دانشسرای عالی را گرفت، به استخدام آموزشوپرورش در آمد. اینجا بود که با ساز سنتور آشنا شد و رفتهرفته تحت آموزش اساتید برجسته، تجربههای خود در زمینه موسیقی را گسترش داد. شجریان پس از چندین سال تدریس در دبستانهای مشهد، در آذرماه ۱۳۴۶ به تهران منتقل شد و همکاری با رادیو ایران را شروع کرد.
در رادیو ابتدا به دلیل حساسیتهای پدرش با نام مستعار «سیاوش بیدکانی» به اجرای برنامه پرداخت و از سال ۱۳۵۰ فعالیت خود را در رادیو و تلویزیون ایران با نام خودش پی گرفت. شجریان در سال ۱۳۴۷ از آموزشوپرورش به وزارت منابع طبیعی انتقال پیدا کرد و در همان سالها بود که خوشنویسی را زیر نظر استاد حسن میرخانی و اساتید دیگر فرا گرفت.
در سال ۱۳۴۹ همکاری رسمی خود با برنامههای تلویزیون ملی ایران را آغاز کرد و در کنار آن توانست عنوان ممتاز را در انجمن خوشنویسان ایران به دست آورد. شجریان در سال ۱۳۵۵ به همراه گروه دیگری از هنرمندان آن دوران مانند محمدرضا لطفی، در جشن هنر شیراز به اجرای برنامه پرداخت. در این سالها صدای گرم و منحصربهفرد او دیگر در بین علاقهمندان به موسیقی و آواز سنتی، طرفداران خود را پیدا کرده بود.
محمدرضا شجریان در سال ۱۳۵۶ شرکت «دل آواز» را تأسیس کرد و در سال ۱۳۵۸ آلبومهای مختلفی از او با همکاری گروههای پایور، شیدا و عارف منتشر شد. حالا دیگر بهعنوان یک خواننده شناختهشده مسیر حرفهای خود را بهسرعت طی میکرد؛ تا آنجا که در سال ۱۳۷۸ توانست جایزه افتخاری یونسکو را دریافت کند.
در سالهای بعد، او به همراه پسرش همایون، حسین علیزاده و کیهان کلهر به اجرای کنسرتهایی در ایران، اروپا و آمریکا پرداخت. یکی از مشهورترین کنسرتهای او با این گروه، کنسرت «همنوا با بم» بود که در سال ۱۳۸۲ بعد از زلزله بم در تهران برگزار شد و او در فضایی حزنانگیز میزبان طرفدارانش بود.
محمدرضا شجریان در سالهای فعالیت خود آلبومهای مختلفی مانند «زمستان»، «دلشدگان»، «فریاد»، «سرو چمان»، «بیداد»، «سرّ عشق»، «دود عود» و… را منتشر کرد. تصنیف مشهور «مرغ سحر»، یکی از خاطرهانگیزترین تصنیفهایی است که استاد شجریان اجرا کرده و همواره جزئی ثابت از زمزمههای مردم ایران بوده است.
او در طول سالها تدریس آواز، شاگردان بسیاری را پرورش داد که تعدادی از خوانندگان سرشناس ایرانی از قبیل ایرج بسطامی، حسام الدین سراج، حمیدرضا نوربخش، علی جهاندار و همایون جهاندار از جمله این شاگردان هستند.
از آنجا که استاد شجریان یکی از سرمایههای ملی ایران به شمار میرفت، دعای ربنای او در آستانه ماه رمضان در سال ۱۳۹۶ در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس ایران ثبت شد. محمدرضا شجریان در هفتم شهریور ۱۳۹۴ به دلیل بیماری در بیمارستان کسری بستری شد و پنج سال بعد، پس از یک دوره طولانی مبارزه با بیماری سرطان، در هفدهم مهرماه ۱۳۹۹ در بیمارستان جم از دنیا رفت.
مراسم خاکسپاری پیکر استاد شجریان
محمدرضا شجریان در هفدهم مهرماه ۱۳۹۹ چشم از جهان فرو بست. پیکر او پس از تطهیر و اقامه نماز، در تاریخ ۱۹ مهرماه از بهشت زهرا (ع) به فرودگاه مهرآباد و سپس برای خاکسپاری در آرامگاه فردوسی در شهر طوس، به مشهد منتقل شد.
دوستداران استاد شجریان، از ساعتها قبل از مراسم، با در دست داشتن عکسهایی از او و نوشتههایی چون «صدایت را دوست دارم»، در محوطه آرامگاه فردوسی حضور داشتند. آنها با خواندن تصنیفهایی از شجریان، چشمانتظار پیکر استاد و خانواده سوگوار او بودند.
پیکر محمدرضا شجریان با طنین نوای ربنای او در آرامگاه فردوسی، به خاک سپرده شد و همایون شجریان بر مزار او «مرغ سحر» خواند. در این مراسم، همراهان قدیمی او مانند داریوش پیرنیاکان، حسین علیزاده و حمیدرضا نوربخش به ایراد سخنانی کوتاه پرداختند. همچنین علی اکبر شکارچی، آهنگساز و نوازنده کمانچه، بر مزار استاد به نواختن ساز پرداخت. در مراسم خاکسپاری پیکر استاد شجریان، هنرمندانی چون سالار عقیلی، حامد بهداد، سهراب پورناظری، وحید تاج و طهمورث پورناظری حضور داشتند.
آرامگاه محمدرضا شجریان کجاست؟
همانطور که گفتیم، استاد محمدرضا شجریان پس از یک عمر فعالیت هنری و در کنار مردم و برای مردم ایران خواندن، در شهر طوس و در محوطه آرامگاه فردوسی آرام گرفت. محل آرامگاه محمدرضا شجریان، همجوار فردوسی بزرگ، در کنار موزه و در فاصله نزدیکی از مزار مهدی اخوان ثالث، شاعر بلندآوازه مشهدی قرار دارد.
همایون شجریان در روز خاکسپاری در مورد انتخاب این محل چنین گفت: «اگر به سلیقه من بود میخواستم پدر در باغ هشتگرد خاکسپاری شود، اما وقتی صحبت شد که شأن ایشان بهعنوان یک شخصیت ملی کجاست، من و خانواده به گزینه آرامگاه فردوسی رسیدیم و این تصمیم خانواده است. میخواستیم ایشان در جایی باشند که در شأن خودشان و مردم ایران باشد.»
آرامگاه شجریان در طوس
واقع شدن آرامگاه شجریان در طوس و در جوار فردوسی، امکان خوبی برای دوستداران ادبیات و فرهنگ و هنر به وجود آورده است. شما میتوانید با رفتن به آرامگاه فردوسی، هم به دیدار مزار شجریان و اخوان ثالث بروید و هم از بنای تاریخی مقبره فردوسی دیدن کنید.
برای رفتن به این مکان، آدرس زیر را از طریق مسیریاب نشان دنبال کنید: در بزرگراه پیامبر اعظم (ص) به سمت طوس بروید. بلوار شاهنامه را تا رسیدن به آرامگاه فردوسی طی کنید. داخل محوطه آرامگاه فردوسی به سمت موزه در سمت چپ بروید. در مسیر رسیدن به بنای معروف مقبره فردوسی، به محل دقیق آرامگاه شجریان میرسید.
مشاهده آرامگاه شجریان روی نقشه
چطور به مقبره محمدرضا شجریان برویم؟
شما برای رفتن به آرامگاه فردوسی که مقبره شجریان در آن قرار دارد، راههای مختلفی دارید. میتوانید از خودروی شخصی استفاده کنید و هنگامیکه به آنجا رسیدید، ماشین خود را در پارکینگ این مجموعه قرار دهید. همچنین میتوانید با استفاده از اتوبوس یا مترو، به پارک ملت بروید و از پایانه آزادی با خط ۱/۲۰۲ خود را به آرامگاه فردوسی و شجریان برسانید.
ساعت بازدید از آرامگاه شجریان+شماره تلفن
ساعت بازدید از آرامگاه شجریان که در مقبره فردوسی قرار گرفته، همهروزه از ساعت ۸ صبح تا ۶ عصر است. در روزهای تعطیل و مناسبتهای خاص، بهتر است برای اطمینان از باز بودن مجموعه، با شماره تلفن آن تماس بگیرید: ۰۵۱۳۲۶۶۳۸۲۵
طوس، خانه ابدی محمدرضا شجریان
استاد محمدرضا شجریان اسطوره آواز ایران بود که در مهرماه ۱۳۹۹ چشم از جهان فرو بست. یاد او در آهنگهایش همراه لحظههای خوشی و اندوه ما خواهد بود و نوای جاودانهاش در زیر و بم روزگار، جاری خواهد ماند. طوس، خانه ابدی محمدرضا شجریان همواره میزبان علاقهمندان و هوادارانش است.
اگر شما هم در مشهد زندگی میکنید و هوس کردید سری به آرامگاه خسروی آواز ایران بزنید، یا به مشهد سفر کردهاید و میخواهید به بازدید از آرامگاه شجریان بپردازید، با مسیریاب نشان میتوانید نقشه مشهد را به صورت آنلاین مشاهده کرده و از بهترین مسیر به آرامگاه شجریان برسید.
سؤالات متداول
محل دقیق آرامگاه شجریان کجاست؟
محل دقیق آرامگاه شجریان در محوطه آرامگاه فردوسی است. اگر از ورودی آرامگاه فردوسی به سمت چپ بروید، در مسیر موزه و رسیدن به بنای مشهور مقبره فردوسی، آرامگاه شجریان را پیدا خواهید کرد.
آدرس آرامگاه شجریان کجاست؟
آرامگاه شجریان در شهر طوس، واقع در ۲۵ کیلومتری مشهد، در آرامگاه فردوسی قرار دارد.
بازدید از آرامگاه شجریان در چه ساعتهایی امکانپذیر است؟
آرامگاه استاد شجریان، همهروزه از ساعت ۸ صبح تا ۶ عصر پذیرای علاقهمندان است.
آرامگاه شجریان کجاست؟
آرامگاه شجریان در طوس و در محوطه آرامگاه فردوسی قرار دارد.