متروی تهران بزرگترین سیستم قطار شهری خاورمیانه است که در پایتخت و حومه آن فعالیت میکند. خطوط متروی تهران در حال حاضر شامل هفت خط میشود. با توجه به نقشه متروی تهران، علاوه بر اینکه بیشتر نقاط شهر تهران را پوشش میدهد، انشعاباتی به شهر کرج، مهستان و شهر پرند نیز دارد.
پایهریزی متروی پایتخت به پیش از انقلاب اسلامی باز میگردد؛ با این حال بهرهبرداری آن رسماً از سال ۱۳۷۷ آغاز شد.
خطوط متروی تهران در مجموع مسیری ۲۹۶ کیلومتری را پوشش میدهد و با ۱۵۹ ایستگاه فعال، روزانه بیش از ۵/۲ میلیون نفر را جابهجا میکند و از این نظر، یکی از پرترددترین خطوط قطار شهری در جهان است.
با توجه به نیاز پایتخت و برنامهریزیهای انجامشده، پیشبینی میشود که خطوط متروی پایتخت به ۱۱ خط در سالهای آتی افزایش یابد.
خط یک متروی تهران از پایانه تجریش در شمال شهر آغاز میشود و در پایانه کهریزک در جنوبشرقی تهران به پایان میرسد. این خط که سال ۱۳۸۰ به بهرهبرداری رسید، با ۲۹ ایستگاه فعال، مسیری 37.5 کیلومتری را طی میکند.
خط ۱ متروی تهران با انشعابی مجزا، مسافران را به فرودگاه امامخمینی و پرند در خارج از محدوده شهری متصل میکند. همچنین، خط 1 متروی تهران با خطوط ۳، ۴، ۶ و ۷ مترو نیز تقاطع دارد.
خط ۲ متروی تهران یا خط فرهنگسرا به صادقیه، قدیمیترین خط متروی درونشهری پایتخت محسوب میشود و غرب و شرق تهران را به هم متصل میکند. با توجه به ایستگاههای مترو تهران روی نقشه، خط ۲ متروی تهران دارای ۲۲ ایستگاه فعال و 24.6 کیلومتر طول است.
این خط پس از بهرهبرداری در سال ۱۳۷۸، یکی از پرترددترین خطوط متروی تهران به شمار رفته است و با خطوط ۱، ۴، ۵، ۶ و ۷ مترو نیز تقاطع دارد.
خط ۳ متروی تهران با مسیری از شمالشرقی به جنوبغربی، از ایستگاه قائم تا پایانه آزادگان امتداد مییابد. این خط مترو در سال ۱۳۹۱ به بهرهبرداری رسیده است و هماکنون با مسیری 33.7 کیلومتری، ۲۵ ایستگاه فعال دارد.
خط ۳ متروی تهران با خطوط ۱، ۴، ۶ و ۷ تقاطع دارد.
خط ۴ متروی تهران با مسیری شرق به غرب، ایستگاه کلاهدوز را به ایستگاه علامه جعفری متصل میکند. این خط پرتردد، با ۲۰ ایستگاه فعال، در سال ۱۳۸۷ به بهرهبرداری رسیده است.
خط ۴ متروی تهران در مسیر 22.4 کیلومتری خود با خطوط ۱، ۲، ۳، ۵، ۶ و ۷ تقاطع دارد. این خط همچنین دارای انشعابی به سمت فرودگاه مهرآباد است.
خط ۵ متروی تهران، قدیمیترین خط مترویی است که در ایران به بهرهبرداری رسید. این خط مترو با طولی بیش از ۶۷ کیلومتر و ۱۳ ایستگاه، تهران را به کرج و مهستان متصل میکند. خط ۵ مترو دارای تقاطعهایی با خط ۲ و ۴ است.
خط ۶ متروی تهران که از شمال غرب به جنوبشرق کشیده شده است، طولانیترین خط متروی درونشهری خاورمیانه محسوب میشود که البته هنوز به بهرهبرداری کامل نرسیده است.
این خط مترو هماکنون ۲۵ ایستگاه فعال و 32.5 کیلومتر طول دارد و به جز خط ۵، با تمامی خطوط دارای تقاطع است.
خط ۷ متروی تهران که با لقب عمیقترین خط متروی پایتخت شناخته میشود، با ۲۱ ایستگاه فعال و 22.5 کیلومتر طول، در سال ۱۳۹۶ به بهرهبرداری رسیده است.
این خط مترو شمال تهران را به شرق متصل میکند. خط ۷ مترو با خطوط ۱، ۲، ۳، ۴ و ۶ دارای تقاطع است.
هزینه بلیت برای خطوط داخلی متروی تهران در سال ۱۴۰۳ برابر با 4،573 تومان است. با این حال اگر از کارت بلیت مترو استفاده کنید، هزینه تردد شما به میزان مسافت طیشده متغیر خواهد بود.
جدا از این، هزینه بلیط قطارهای حومهای تهران جداگانه محاسبه میشود که شامل ۵،۲۳۶ تومان برای خط ۵ (کرج)، ۱۲،۶۰۰ تومان برای خط هشتگرد و ۲۱،۰۰۰ تومان برای خط متروی پرند است.
متروی تهران در روزهای عادی از ساعت ۵:۳۰ صبح تا ۲۲:۰۰ شب فعالیت میکند. ساعت کاری مترو در جمعهها و روزهای تعطیل از ساعت ۶:۰۰ صبح آغاز میشود و تا ۲۲:۰۰ ادامه مییابد.
فاصله زمانی حرکت قطارها (Headway) در متروی تهران در بازه ۵ تا ۱۰ دقیقهای اتفاق میافتد. این موضوع بدین معنی است که مدتزمان انتظار در ایستگاه برای مسافران به طور میانگین ۷ دقیقه است. اگر چه گاه بهواسطه تأخیرها، این زمان افزایش پیدا میکند.
خط ۲ متروی تهران بهعنوان کمتأخیرترین خط مترو شناخته میشود و بیشترین تأخیرها را میتوان در خط ۵ مشاهده کرد.