ارگ کریم خان زند (محله بهارستان - هجرت، شیراز)

در مرکز شهر شیراز و شمال‌شرق میدان شهدا، بنایی عظیم توجه را به خود جلب می‌کند که یادگاری ارزشمند از دوران زندیه به شمار می‌رود. نامش ارگ کریم خان است و با دیوار و برج و بارو از دیگر قسمت‌های شهر متمایز می‌شود. ارگ گونه‌ای از ساختمان‌های بلند و محصور است که نمونه‌های متنوعی از آن در معماری قدیم به چشم می‌خورد. این واژه در لغت‌نامه دهخدا به قلعه کوچکی گفته می‌شود که در میان قلعه‌ای بزرگ ساخته شده باشد. بسیاری بر این عقیده‌اند که ارگ کریم خان نشانه‌ای از ارگ‌های دیگر همچون بم ندارد. گفته می‌شود کریم خان زند تحت‌تاثیر معماری صفویه میدان بزرگی را در شهر شیراز ساخت و ضلع غربی این میدان را به کاخ اندرونی خود و جایی برای اسکان خانواده سلطنتی اختصاص داد که به اشتباه آن را ارگ نامیدند. این ارگ زمانی محل زندگی کریم خان زند بود و به همین سبب با نام کریم خانی مشهور شد. ارگ کریم خان سرد و گرم روزگار را چشید و پابرجا ایستاد تا امروز به یکی از مهم‌ترین دیدنی‌های شیراز و برجسته‌ترین یادگاری سلسله زندیه بدل شود و گردشگران را به سوی خود بکشاند. ثبت ملی: این بنا در ۱۴ خرداد ۱۳۵۱ با شماره ۹۱۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. مساحت ارگ برابر 4000 متر مربع است و در مرکز محوطه‌ای به مساحت 12800 متر مربع قرار دارد. در ساخت مجموعه ارگ کریم خان از دو معماری مسکونی و نظامی استفاده شده است. در بیرون بنا این معماری نظامی است که جلوه‌گری می‌کند. 4 برج با ارتفاع 14 متر و دیوارهای مرتفع 12 متری که ضخامت‌شان در پایه ۳ متر و در بالا 2.8 متر است، حکایت از کاربری دفاعی بنا دارند. خندقی که در آن زمان دورتادور بنا وجود داشته نیز نشان‌دهنده امنیت بالا و اهمیت ویژگی دفاعی بنا است. نکته جالبی که در مورد برج‌ها وجود دارد این است که یکی از آن‌ها مانند برج پیزا کج شده بود. این مساله در آن زمان به جاذبه‌ای برای این سازه تبدیل شد اما روند توقف کج‌شدگی این برج باید به لحاظ فنی و مهندسی مورد بررسی بیشتری قرار گیرد. در بخش درونی ارگ اما با فضای متفاوتی مواجه می شویم؛ فضایی با ایوان‌ها و اتاق‌های نقاشی شده، آب‌نماها و باغچه‌ها که همگی از ظرافت خاصی برخوردارند. در هر یک از اضلاع شمال، جنوب و غرب بنا یک ایوان دیده می‌شود که شش اتاق مسکونی در دو طرف آن قرار دارد. ضلع شرقی سازه نیز به حمام خصوصی و برخی امکانات خدماتی اختصاص یافته است. همگی اینها ویژگی مسکونی ارگ را نشان می‌دهند.  بیشترین مصالح به‌کاررفته در بنا آجر و سنگ است. سنگ مرمرهای بنا را از تبریز به اینجا آورده‌اند و سنگ آهک‌هایی نیز در ساختار بنا دیده می‌شود که معروف به گندمک‌اند. بر روی سنگ‌ها علامت‌هایی به چشم می‌خورد که منحصر به سنگ‌تراشِ سازنده آن قطعه بوده و به منزله مهر سنگ‌تراش هستند. 

بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین بنای تاریخی شهر شیراز را می‌توان ارگ کریم‌ خان معرفی کرد. این ارگ در سال‌های ۱۷۶۶ و ۱۷۶۷ میلادی توسط کریم خان زند ساخته شد و به ارگ کریم خان شهرت پیدا کرد. کریم خان زمانی که شیراز را به عنوان پایتخت خود انتخاب کرد، این ارگ تاریخی را برای محل زندگی خود در نظر گرفت.معماری این بنای آجری بسیار زیبا بوده و از بهترین مصالح برای آن استفاده شده است. ارگ کریم خان به شکل مربع بوده و چهار برج استوانه‌ای شکل در چهار گوشه آن واقع شده است که هر کدام ۱۲ متر ارتفاع دارد. برج شمال شرقی این ارگ در گذشته حمام بود و به دلیل وجود مخزن آب در آن، اندکی نشست کرده است. زمانی که کریم‌خان زند این ارگ را برای زندگی انتخاب کرد، بهترین معماران و بهترین مصالح را برای ساخت آن به کار گرفتند. این ارگ به‌ صورت مربعی بوده و با چهار برج استوانه‌ای که در چهارگوش خود دارد، همچنان استوار باقی‌مانده است. این بنا، روزگار گرم و سرد بسیاری را به خود دیده و در دوران پهلوی نیز، به‌ عنوان زندان استفاده می‌شد؛ همین کاربری آسیب زیادی هم به ارگ زد. در سال 1350 ارگ کریم‌خان به اداره فرهنگ و هنر سپرده شد. جالب است بدانید که برج‌های ارگ کریم خان در گذشته به عنوان زندان استفاده می‌شد، اما هم‌اکنون به بنایی زیبا و خیره‌کننده تبدیل شده که بسیاری از گردشگران و حتی توریست‌ها از آن بازدید می‌کنند.

یکی از نماد های اصلی شهر شیراز

چقد گشنگه اینجا شهر فرنگ گه اینجا

ارگ کریم خانی در مرکز شهر شیراز قرار دارد. این ارگ در دوره سلطنت سلسله زندیه ساخته شده‌است و پس از اینکه کریم خان زند شیراز را به عنوان پایتخت خود و این مکان را به‌ عنوان مکان زندگی خود انتخاب کرد، به ارگ کریم خانی معروف شد. در زمان سلطنت سلسله پهلوی از ارگ به‌ عنوان زندان استفاده شد که آسیب‌هایی به آن وارد شده‌ است. در سال ۱۳۵۰ این ارگ به اداره فرهنگ و هنر وقت واگذار شد. این بنای بزرگ اکنون زیر نظر سازمان میراث فرهنگی جمهوری اسلامی ایران اداره می‌شود و از چند سال پیش کار مرمت این بنا آغاز شده‌ است تا به عنوان موزه بزرگ فارس مورد استفاده قرار گیرد. این اثر در تاریخ ۱۴ خرداد ۱۳۵۱ با شمارهٔ ثبت ۹۱۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ است ساخت ارگ بین سال‌های ۱۷۶۶ و ۱۷۶۷ میلادی انجام شد و کریمخان بهترین معماران زمان خود را جهت ساخت آن بکار گرفت. او همچنین بهترین مصالح را از داخل و خارج کشور تهیه و ساخت بنا را به‌ سرعت تمام کرد. این بنا در دوره زندیه به‌ عنوان محل استقرار حکومت و در دوره قاجاریه به‌ عنوان محل زندگی فرمانداران محلی استفاده می‌شد. عبدالحسین میرزا فرمانفرما حکم‌ران فارس، دستور به بازسازی مینیاتورهای نقاشی شده در این بنا داد شاه‌نشین‌های سه ضلع شمالی غربی و جنوبی مرسوم به تالار بلندپایهٔ بهشت پیرایه است. شاهنشین شمالی برای زمستان بسیار مناسب می‌باشد. دو ستون جلوی این شاه‌نشین از سنگ یکپارچه معروف به گندمک می‌باشد که بر روی آن تزینات گل شاه عباسی نقش بسته‌است. در این شاه‌نشین که نمای بسیار زیبایی دارد یک نیم کاسهٔ مقرنس رو به حیاط وجود دارد و زیر آن بخاری قرار دارد و قسم دوال زیر سقف با مقرنس تزیین شده و سقف کاذب آن چوبی بوده‌است. اتاقهای شمالی کاملاً قرینهٔ قسمت جنوبی می‌باشد. در جبههٔ غربی شاهنشین اصلی که روب روی حوض بزرگ است قرار دارد. این شاهنشین به جای ستون‌های سنگی دارای ستون‌های چوبی با نقوش تزیین مارپیچ است. چوب این ستون‌ها یک تکه و از جنس چوب سرو است و قسمت بالای آن مقرنس کار شده‌است. (قسمت تحتانی ستون چوبی اخیراً مورد مرمت قرار گرفته) شاه‌نشین ضلع غربی کاربردی تابستانه دارد.

از جاهایی که هر مسافر شیراز باید ببینه. اگر تونستید ی تایمی برید که هم وقتی هوا روشن ارگ رو ببینید و هم وقتی تاریک میشه و چراغهای ارگ روشن میشه باشید و ببینید. عالیه من خیلی دوسش داشتم🤩 البته من دوبار رفتم. هم عکس شب گذاشتم و هم روز😉 ی فالوده فروشی معروف به اسم «جمشیدیان» داخل کوچه کنار ارگ هست میگن خیلی قدیمی و خوبه. من ک نتونستم تست کنم تعطیل بود. شما از دست ندید.

مکانی تاریخی و با ارزش ، محل زندگی کریم خان زند حتما دیدن کنید

ارگ کریمخان کجاست؟ ارگ کریمخان در شهر شیراز در ابتدای خیابان کریم خان زند و نبش میدان شهرداری قرار دارد. ساعت بازدید ارگ کریمخان چگونه است؟ ۶ ماه اول سال از ۸:۳۰ صبح تا ۹ شب و در ۶ ماه دوم سال از ۷:۳۰ صبح تا ۸:۳۰ شب چرا ارگ کریمخان کج است؟ برج‌ ضلع شرقی ارگ کریمخان که حمام ارگ در آن قرار دارد، دارای انحراف ۳۰ درجه‌ای است. که علت این انحراف رطوبت دائمی این قسمت از بنا در گذشته است که به مرور زمان به فنداسیون و مصالح به کار رفته در برج آسیب وارد کرده است. ارگ کریمخان به چه منظور ساخته شد؟ این بنای باشکوه توسط کریمخان زند معروف به وکیل الرعایا به‌عنوان مقر فرماندهی و با الهام از میدان نقش جهان اصفهان ساخته شد.

یکی از زیباترین و باشکوه ترین آثار تاریخی ایران در شهر شیراز محسوب میشه و یادگاری از دوران زندیه

خییییییییلی زیباست♥️😍

داخل ارگ و حیاط آن

هر مکان تاریخی که میخواید بازدید کنید حتما حتما از راهنما استفاده کنید اگر نتونستید همونجا در اینترنت در موردش اطلاعات کسب کنید بناهای تاریخی بشدت حائز اهمیت هستن و در صورت نداشتن اطلاعات تاریخی دیدن تاریخی ترین سایت سنگی ایران ینی پارسه هم از نظرتون ممکنه فاقد ارزش باشه حتی همین ارگ کریم خان اما اگر راهنما داشته باشین نقطه به نقطه اش دنیایی از حرف و تاریخ و اصالت رو براتون به همراه داره شیراز فوق العاده است و واقعا باید ماهها برای درک کردنش وقت گذاشت حیف که ما مسافرا این وقت رو نداریم

این مکان علاوه بر کاربرد نظامی در دوره‌های مختلفی چون زندیان مکانی برای زندگی پادشاهان و در دوران پهلوی به عنوان زندان از آن استفاده می‌شده است. اگر از بالا به این قلعه نگاه کنیم شکلی شبیه به ذوزنقه است، که گفته می‌شود علت آن مرغوب نبودن خاک آن قطعه از زمین برای ساخت چنینی بنای باشکوهی بوده است.

ارزش وقت گذاشتن واسش نداشت از دور یه نگاه بندازین کافیه داخلش که اصلا هیچی نداره خودتون برید متوجه میشید پس وقت تلف نکنید

عاااالی من در بهار ۱۴۰۱ اولین روز ۱۴۰۰/۱/۱ رفتم خیلی خوب بود حتما برید خیلی قشنگ و زیبا بود

مکان تاریخی و توریستی که قیمت مناسبی هم داره و در شب بسیار گیرا تر هست

یک بنای باشکوه یک معماری منحصر به فرد و یک جای که حتماً باید دید

جالبه فوقالعاده زیبا🇮🇷👌🏼💞

ارگ کریم خان نماد شیراز و اینکه جدیدا حریمش رعایت نمیشه و باعث تاسفه رو در و دیوارش می نویسن و خودرو کنارش پارک میشه

عالی

یه پیاده روی خوب و لذت بردن از آثار تاریخی فاخر به همراه خوردن یه فالوده شیرازی خوشمزه 😋😋

عالی 😍

بازدید ازارگ کریم خان زند یکی ازعادل ترین پادشاهان ایران زمین وحامی مردم ایران

ارگ کریم خان خیلی جای قشنگی هستش و اگه به شیراز سفر کردید حتما به این جاذبه تاریخی سر بزنید خیلی قشنگه

زیبا بود ولی در شیراز زیبا تر هم بود

جای فوق العاده باصفاییه

اگه ساعت بازدید در شب بیشتر بود عالی می شد .

عالی یه جای دل گشا

عالی

مکانی بسیار جالب و دیدنی در شهر راز شیراز

عالی ترین جایی که رفتم

مکانی فوق العاده دیدنی

خیلی زیباست و چند تا پنجره قدیمی هم داره

مکانی بسیار زیبا و دیدنی و نزدیک به بازار وکیل و بافت های تاریخی دیگر از جمله حمام وکیل و...

ارگ بسیار زیبایی هست، در داخل و بیرون ارگ، مناظر جذابی برای عکس گرفتن هس

عالی

خیلی خیلی قشنگ و زیباست

بسیار زیبا

ارگ کریم خانی مکانی تاریخی و زیبا در شیراز که اتاقهای این بنا همه قفل بود فقط محوطه حیاط باز بود

ارگ کریم خانی مکانی زیبا و تمیز ظاهر خوبی داره ولی درونش خرابه هست

مکان دیدنی ارگ کریم خانی محل زیبا به خصوص در شب ها است .جای زیباییه حتما ببینین