کاخ ثابت پاسال محله جردن - پارک ملت، تهران

کاخ ثابت پاسال که با نام کاخ ورسای ایران[۱] یاقصر سنگی[۲] هم شناخته می‌شود در آغاز متعلق بهحبیب‌الله ثابت (معروف به ثابت پاسال) سرمایه‌دار نامور ایرانی در پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ایران بود که پس از انقلاب مصادره شد. این ساختمان با بیش از ۱۱ هزار و ۵۴۳ متر مربعمساحت، به‌عنوان بزرگترین خانهٔ تهران در انتهای شمالی خیابان جردن (آفریقا یا نلسون ماندلا) تقاطع خیابان طاهری و روانپور در منطقهٔ امانیهتهران جای گرفته‌است[۳][۴] و معماری آن از روی الگوی معماری قصر پتی تریانو (تریانوی کوچک) درکاخ ورسای ساخته شده‌است.[۴] کاخ ثابت پاسال پیش از انقلاب، گران‌ترین و بزرگ‌ترین خانهٔ شهر تهران بود. به‌طوری‌که ارزش آن در آن زمان ۱۵ میلیون دلار آمریکا برآورد شده بود.[۵] معماری اگرچه ساخت بنا در سال ۱۳۴۰ (خورشیدی) به پایان رسید، اما با در نظر گرفتن جریان‌های رایج معماری در جهان و حتی در ایران دهه ۱۳۴۰ این بنا به‌هیچ‌وجه به جنبش‌های معماری معاصر و حتی انبوه خانه‌های مدرن که در خیابان پهلوی ساخته می‌شدند همانندی نداشت.[۶] کاخ ثابت پاسال یک استخر بزرگ دارد و یک جریان آب، مانند معماری سنتی ایرانی از زیر خانه رد می‌شود. یک تئاتر روباز کوچک در بخشی از باغ در نظر گرفته شده‌است. به موازات باغ و از در ورودی خودروها یک پارکینگ بزرگ برای مهمانی‌های شبانه، طراحی شده که نشان کمی از سلیقه دارد و به پارکینگ یک مرکز خرید می‌ماند. زیربنای خانه نزدیک به دو هزار متر مربع در دو طبقه اصلی و یک طبقه زیرزمین است.[۶] گفته می‌شود این خانه از روی اقامتگاه سده هجدهمی مادام دو باری و بعدها ماری آنتوانت، قصر پتی تریانو (تریانوی کوچک) در کاخ ورسای ساخته شده که آنژ-ژاک گابریل آن را طراحی کرده‌است. اما در واقع شباهت‌های این دو بنا به همدیگر، مانند هر دو بنای نئوکلاسیک دیگر، شباهت عام است؛ شمار زیادی از ساختمان‌ها باسبک معماری تریانو در آمریکا، برزیل و رومانیوجود دارند که شباهتشان به مراتب بیش‌تر است. نمای اصلی عمارت ثابت شباهتی انکارناپذیر به نمای جنوبی کاخ سفید دارد که یکی از مشهورترین بناهای نئوکلاسیک محسوب می‌شود.[۶] آذین‌های درونی این خانه کار شرکت فرانسوی مزون ژانسِن بود که از اواخر سده ۱۹ (میلادی) برای ثروتمندان و خانواده‌های پادشاهی، طراحی داخلیمی‌کرد. بزرگ‌ترین پروژه این شرکت در ایران طراحی خیمه‌های جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران بود. ثابت از حدود ده سال پیش از ساخت این خانه با شرکت ژانسِن (که در ۱۹۷۳ تعطیل شد) آشنایی داشت و حتی در ۱۹۵۰ از ژول لِلو که برای مزون ژانسن کار می‌کرد خواست تا آپارتمانش را در نیویورک طراحی کند.[۵] بر پایه دیگر کارهای مزون ژانسن در آن دوره می‌شود گمان برد که در داخل عمارت، پرده‌های ضخیم و تیره (که از بلژیک آورده شده بودند) که از زیر سقف تا کف کشیده شده‌اند. سقف با گچ‌بریکلاسیک اما ساده و بدون ازدحام، دیوارها با کاغذ دیواری بدون طرح و رنگی که با پرده‌ها تناسب دارند، شومینههای بزرگ اما ساده با دورکاری سنگ مرمر و مجسمه‌های کلاسیک (با سنگ‌تراشیهایروح‌الله میرزائی). درهای چوبی سنگین، متعلق به یک قصر فرانسوی بودند و دور آنها گچ‌کاری با طرح گل بود.[۶] در سال ۱۳۹۳ معاون شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی گفت که دستور توقف موقت عملیات تخریب کاخ ثابت پاسال صادر شده، اما به گفته معاون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران برای نگهداشت و حفاظت از کاخ ثابت پاسال و برای ثبت آن در فهرست آثار ملی کشور، نیاز است که گزارش کاملی از این بنا آماده شود. اما تا آن هنگام، کارشناسان سازمان میراث فرهنگی به کاخ ثابت پاسال راه نیافته‌اند و از ورود آن‌ها به ساختمان جلوگیری شده‌است.[۴]در مقابل، مدیر بافت‌های تاریخی شهرداری تهران با بیان این که شهرداری تهران اجازه صدور مجوز تخریب برای هیچ بافت تاریخی را ندارد ادعا کرد صدور مجوز تخریب کاخ ثابت پاسال توسط سازمان میراث فرهنگی صادر شده‌است.[۷] بر پایه برخی گزارش‌ها درختان این خانه بزرگ خشکانده شده و قرار است با تخریب آن یک برج تجاری بلند ساخته شود. در پاییز ۱۳۹۳ رئیسسازمان نظام مهندسی ساختمان در واکنش به خبر تخریب این بنا با نوشتن نامه‌ای به وزیر راه و شهرسازی با اعتراض به تخریب این کاخ، گفت: «بی‌شک ساخت برجی ۹ طبقه با کاربری تجاری، بی‌توجهی به توصیه اکید بزرگان نظام مبنی بر حفظ هویت تهران است.»[۸] در دی ۱۳۹۳ محمد حقانی عضو شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه شورای شهر به لحاظ قانونی در این زمینه نمی‌تواند کاری کند گفت: «خاضعانه و برادرانه از شهردار تهران خواهش می‌کنم که مانع تخریب این ساختمان و تغییر کاربری آن به یک مجموعه تجاری شود. زیرا این ساختمان یک سرمایه فرهنگی و از جاذبه‌های گردشگری شهر تهران است.»[۹] همچنین در آخرین اخبار، مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران اعلام کرد که «پیشنهاد شورای شهر به جای حفظ گران‌ترین خانه تهران، ساخت مسجد است. البته باید در این مکان فرهنگی بخش تجاری فعال شود تا مکان فرهنگی بتواند هزینه‌های خود را در بیارد.»[۱۰] ثبت ملی در روز چهارشنبه ۳۱ خرداد ۱۳۹۶ مراتب ثبت ملی خانه ثابت در نامه‌ای از سوی معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به استاندار تهران ابلاغ شد. بر پایه این ابلاغیه «خانه ثابت (معروف به کاخ ثابت پاسال)» تحت حفاظت و نظارت این سازمان است و هر گونه دخل و تصرف یا اقدام عملیاتی که منجر به تخریب یا تغییر هویت آن شود جرمانگاشته می‌شود و مرتکب مشمول مجازات‌های قانونی خواهد شد و بازسازی اثر صرفاً با تأیید و نظارت این سازمان ممکن خواهد بود. پس از آن در سال ۱۳۹۸ قرار بر این شد که این کاخ بازسازی شود و به عنوان هتل مورد استفاده قرار گیرد. رأی دیوان عدالت اداری در مرداد ۱۳۹۹ رأی تجدیدنظر دیوان عدالت اداریبه نفع وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری صادر شد و ثبت بنا در فهرست آثار ملی بدون مشکل اعلام شد.[۱۱][۱۲]

کاخ ثابت پاسال که از بزرگ ترین عمارت های شخصی قبل از انقلابه و اصلا بهش رسیدگی نمیشه و بازدیدعمومی نداره

کاخ معروف ثابت پارسال،که تبدیل به مخروبه شده و به زودی تخریب میشه ،متاسفانه.......

یکی از قدیمی‌ترین و گرانترین خانه‌های ایران «کاخ ثابت پاسال» واقع در انتهای شمالی خیابان جردن (آفریقا یا نلسون ماندلا) تقاطع خیابان طاهری و روانپور در منطقه امانیه تهران جای گرفته ‌است. این بنا در سال ۱۳۴۰ شمسی ساخته شده است. مساحت این خانه بیش از ۱۱ هزار و ۵۴۳ متر مربع است و قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بزرگترین و گران‌ترین خانه شهر تهران محسوب می‌شد.

کاخ ثابت پاسال، ثابت پاسال سرمایه دار مشهور دوره پهلوی که مالک تنها شبکه تلویزیونی خصوصی ایران بودوقشنگ وزیبا بودمکان تاریخی است

کاخ ثابت پاسال که با عناوین کاخ ورسای ایران و قصر سنگی نیز شناخته می‌شود، به حبیب‌الله ثابت (مشهور به ثابت پاسال)، سرمایه‌دار نامور ایرانی در پیش از انقلاب تعلق داشته است. از این بنا به‌عنوان بزرگ‌ترین خانه تهران یاد می‌شود و در ساخت آن از الگوی معماری قصر پتی تریانو (تریانوی کوچک) در ورسای بهره گرفته‌اند. با بیش از ۱۱ هزار و ۵۴۳ متر مربع مساحت، برخی از قسمت‌های بنا شامل استخر، پارکینگ بزرگ و تئاتر رو باز می‌شود. کاخ ثابت پاسال در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۹۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. 

این کاخ متروکه شده فقط نگهبان داره شده مهر زندگی گربه و روباه از منزل اینجانب که دید دارد نشان دهنده این هست که به هیچ عنوان نظافت هم نمیشه

دیگه آنچنان بازدید کننده ای نداره و ارزشش از بین رفته

بنایی معاصر، فاخر و زیبا دیوار های بلند و سنگی، متأسفانه خوب نگهداری نمیشه نیاز به مرمت دارد و امکان بازدید عمارت نیست در محله ای با ترافیک سنگین ، روزهای تعطیل مراجعه بشه بهتره

کاخ ثابت پاسال که با عناوین کاخ ورسای ایران و قصر سنگی نیز شناخته می‌شود، به حبیب‌الله ثابت (مشهور به ثابت پاسال)، سرمایه‌دار نامور ایرانی در پیش از انقلاب تعلق داشته است. از این بنا به‌عنوان بزرگ‌ترین خانه تهران یاد می‌شود و در ساخت آن از الگوی معماری قصر پتی تریانو (تریانوی کوچک) در ورسای بهره گرفته‌اند. با بیش از ۱۱ هزار و ۵۴۳ متر مربع مساحت، برخی از قسمت‌های بنا شامل استخر، پارکینگ بزرگ و تئاتر رو باز می‌شود. کاخ ثابت پاسال در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۹۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

متاسفانه درحال تخریب و بازدید نداره

قدیمی اما عالی بسیار زیباست

چند سال پیش کاخ ثابت پاسال در شرف خروج از ثبت توسط شرکت پیشگامان توسعه تجارت البرز قرار گرفت. رئیس سازمان میراث فرهنگی در این رابطه گفت : ((اجازه نمی دهیم)) براساس صحبت‌های "شقاقی"، معاون حقوقی سازمان میراث فرهنگی، مالک کاخ ۱۱هزار متری ثابت‌پاسال معروف به "کاخ ورسای ایران" به شعبه ده دیوان عدالت اداری شکایت نامه‌ای مبنی از خروج از ثبت این اثر فاخر معماری تتظیم کرده است. آخرین مالک کاخ ثابت، شرکت پیشگامان توسعه تجارت البرز سهامدار ۱۵ درصد از "بیمه رازی" است و براساس صحبت‌های "محمدحقانی"، عضو سابق شورا شهر تهران با خبرگزاری قوه قضائیه(میزان)؛ این بنا متعلق به "علی انصاری"، موسس بانک آینده است. مالک کاخ ورسای در نظر دارد که در حیاط این کاخ که رای باغ بودن آن توسط دیوان عدالت اداری باطل شده، هتلی چند ستاره و ویژه بسازد و ساختمان اصلی را حفظ کند.این کاربری در حالی مطرح شده که خیابان‌ها و بز گراه‌های منتهی به آفریقا، تحمل هرگونه بار ترافیکی اضافه را ندارند. یکسال پیش طرحی در فضای مجازی از "هادی‌تهرانی" معمار معروف ایرانی و احتمالی این هتل منتشر شده که یک بنای مثلثی شکل شبیه طرح‌های فراماسونری یکی از این ایده‌ها است!!

 کاخ ثابت پاسال یکی از بزرگ‌ترین خانه‌های قدیمی تهران است که حرف‌وحدیث‌های زیادی را به خود دیده، حتی تا مرز تخریب پیش رفته‌ است و می‌توان آن را یکی از جاهای دیدنی تهران دانست. در نهایت این خانه بر اساس توافقی که مابین سازمان میراث فرهنگی استان تهران و مالک عمارت ثابت پاسال صورت گرفت، رای بر ماندن این خانه صادر شد و علاوه‌بر یک مرکز اقامتی ساخت یک هتل نیز در این خانه به اجرا درآمده است. هر چند هنوز اظهارنظرهای مختلفی در مورد این خانه پر داستان وجود دارد، با این حال چند سالی است که این خانه در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ است