مسجد جامع عتیق محله لب آب، شیراز

مسجد جامع عتیق شیراز قدیمی‌ترین مسجد این شهر است که به آن مسجد جمعه یا مسجد آدینه نیز می‌گویند. گفته می‌شود بنای این مسجد روی عبادتگاهی ساخته شده است، اما اینکه این عبادتگاه متعلق به کدام دوران است، معلوم نیست. در سال ۲۸۱ هجری قمری و در دوران عمرولیث صفاری بنای اولیه‌ی مسجد ساخته شد. بعد از آن در سال ۷۵۲ هجری قمری شاه اسحق اینجو ساختمانی میان مسجد ساخت که به آن «دارالمصحف» می‌گویند که مکان نگهداری و تلاوت قرآن کریم بود. کتیبه‌ای نیز به خط «یحیی الجمالی الصوفی» وجود دارد که یکی از خطاطان مشهور دوران شاه اسحق بود. در این کتیبه جملاتی در شان قرآن مجید نوشته شده است. این مسجد ۶ در ورودی دارد. مسجد عتیق شیراز در ۱۵ دی ماه ۱۳۱۰ با شماره‌ی ۷۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مسجد جامع عتیق شیراز قدیمی‌ترین مسجد این شهر است که به آن مسجد جمعه یا مسجد آدینه نیز می‌گویند. گفته می‌شود بنای این مسجد روی عبادتگاهی ساخته شده است، اما اینکه این عبادتگاه متعلق به کدام دوران است، معلوم نیست. در سال ۲۸۱ هجری قمری و در دوران عمرولیث صفاری بنای اولیه‌ی مسجد ساخته شد. بعد از آن در سال ۷۵۲ هجری قمری شاه اسحق اینجو ساختمانی میان مسجد ساخت که به آن «دارالمصحف» می‌گویند که مکان نگهداری و تلاوت قرآن کریم بود. کتیبه‌ای نیز به خط «یحیی الجمالی الصوفی» وجود دارد که یکی از خطاطان مشهور دوران شاه اسحق بود. در این کتیبه جملاتی در شان قرآن مجید نوشته شده است. این مسجد ۶ در ورودی دارد. مسجد عتیق شیراز در ۱۵ دی ماه ۱۳۱۰ با شماره‌ی ۷۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

یکی از قدیمی‌ترین مساجد شیراز با نماهای ایرانی اصیل و سنتی

همه درها بسته بود و فقط صحن حیاط داره ینی بعد 2000کیلومتر میای به در بسته میخوری

مسجد عتیق شیراز از همان اول به‌ پایگاهی برای کارهای اجتماعی مسلمانان تبدیل شد. جایی برای تحریر قرآن، مطالعه و تفسیرش، جایی‌که اعجوبه‌هایی مثل حافظ را به دنیای علم و هنر معرفی کرد. مسجد عتیق فقط برای نمازخواندن و عبادت هم نبود، وگرنه کسی مثل حافظ باتوجه به شواهد تاریخی در آن رشد نمی‌کرد. درواقع این مسجد اولین پایگاه اجتماعی – مذهبی شیراز بود. همه در آن جمع می‌شدند تا نتیجه‌ای بگیرند، درباره چیزی مشورت کنند یا به گفت‌وگو بپردازند. همین مسئله باعث شد که معماران برای درهای ورودی مسجد 6 محل در ضلع‌های مختلف درنظر بگیرند.مهم‌ترین جنبشی که به گواهی تاریخ در این مسجد شکل گرفته است، کتابت قرآن با همکاری حافظان و خطاط‌های بزرگ زمان خود بود. آن‌ها در مکانی به نام دارالمصحف جمع می‌شدند و با تلاوت و نوشتن آیات قرآن روی پوستین‌های مختلف مرجع آسمانی مسلمان‌ها را به کتابی در دسترس تبدیل کردند.خب طبیعتا ساختما یا ابنیه تاریخی نیز مثل هر چیز دیگری در گذر زمان به سمت فرسایش و نابودی می‌روند. مسجد عتیق نیز از این قاعده مستثنا نبوده. این مسجد از همان زمان ساخت یعنی سال 281 هجری قمری تا الآن بارها توسعه یافته و ترمیم شده است. بخش‌هایی اضافه و قسمت‌هایی هم مرمت شده‌اند. برای مثال سال 1031 هجری قمری یعنی در دوره صفویه بخش‌هایی از ایوان شمالی مسجد مرمت شد. این قسمت‌ها شامل درب شمالی و کتیبه‌های سردرش بودند که به زیبایی و با بهرگیری از استادان و معماران به نام آن زمان ترمیم شدند.تاریخ بعدی که برای مرمت این بنا ثبت شده سال 1348 است. در این سال ضلع جنوبی مسجد که از طاق نمایی بسیار بلند و دو شبستان قدیمی تشکیل می‌شود، مرمت شدند. باید این مسئله را مد نظر داشت که چنین آثاری همیشه نیاز به رسیدگی و مراقبت دارند. گاهی این مرمت باید از طرف متولیان مجموعه انجام شود و خیلی از مواقع نیز مردم باید مراقب نمادهای خود باشند که البته درباره مسجد عتیق خِیل کثیری از بازدیدکنندگان و اهالی شیراز به خوبی رعایتش می‌کنند.

مسجد جامع عتیق کهن ترین مسجد شیراز می‌باشد که مسجد جمعه یا آدینه نیز نامیده می‌شود. بنای اولیه این مسجد در سال ۲۸۱ هجری قمری در زمان عمرو لیث صفاری ساخته شده‌ است. بعدها شاه اسحق اینجو در سال ۷۵۲ هجری قمری ساختمانی در میان مسجد بنا کرد که آن را خدای خانه یا دارالمصحف می‌نامند و مکان نگهداری قرآن مجید و مکان تلاوت آن بوده‌ است.  کتیبه سنگی آن از نمونه‌ های ارزنده هنر خطاطی به‌ شمار می‌رود. این کتیبه به خط یحیی الجمالی الصوفی خطاط نامدار زمان شاه اسحق نوشته شده و حاوی جملاتی در شان قرآن مجید است این مسجد اولین هسته مذهبی در شهر شیراز است که جدا از عملکرد مذهبی ، نقش اجتماعی-سیاسی نیز داشته‌ است و به همین دلیل دارای ۶ ورودی در اضلاع مختلف می‌باشد که مهم‌ ترین آن ورودی ضلع شمالی است که در دوره صفویه بازسازی گردیده‌ است

بعد از شاه چراغ قشنگ ترین مکان مذهبی شیرازه

مسجد جامع عتیق کهنترین مسجد شیراز می‌باشد که مسجد جمعه یا آدینه نیز نامیده می‌شود. بنای اولیه این مسجد در سال ۲۸۱ هجری قمری در زمان عمرو لیث صفاری ساخته شده‌است. بعدها شاه اسحق اینجو در سال ۷۵۲ هجری قمری ساختمانی در میان مسجد بنا کرد که آن را خدایخانه یا دارالمصحف می‌نامند و مکان نگهداری قرآن مجید و مکان تلاوت آن بوده‌است. کتیبه سنگی آن از نمونه‌های ارزنده هنر خطاطی به‌شمار می‌رود. این کتیبه به خط یحیی الجمالی الصوفی خطاط نامدار زمان شاه اسحق نوشته شده و حاوی جملاتی در شان قرآن مجید است. این مسجد اولین هسته مذهبی در شهر شیراز است که جدا از عملکرد مذهبی نقش اجتماعی-سیاسی نیز داشته‌است و به همین دلیل دارای ۶ ورودی در اضلاع مختلف می‌باشد که مهم‌ترین آن ورودی ضلع شمالی است که در دوره صفویه بازسازی گردیده‌است. مردم شیراز بر این باور هستند که در زیر خدایخانه اژدهای خفته (عصای موسی) وجود داشته‌است . بر این باور هستند که قبله قبل از تغییر به این سمت بوده و به این مسجد مسجدالاقصی نیز می‌گویند . این مسجد تغییر کاربری داده شده و ابتدا آتشخانه بوده‌است . عیسی در این مسجد به همراه میکائیل و اسرافیل نزول کرده‌است. در سمت جنوب این مسجد دیواری قرار گرفته که به دیوار ندبه مشهور است؛ برای تمایز این دیوار با سایر دیوارها علامت تک پیک یا سرو به صورت کاشی کاری آبی رنگی مشخص شده‌است. گفته می‌شود این دیوار محلی بوده که براق در هنگام عروج پیامبر از این محل حرکت کرده‌است. کاوش‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد که بنای این مسجد بر روی عبادتگاه قدیمی قرار گرفته‌است؛ اما به علت محدودیت در کاوش‌ها، مشخص نیست که این عبادتگاه دقیقاً متعلق به کدام دوره است؛ اما این واضح است که طرح مسجد جامع عتیق از الگویی ماقبل خود بهره برده‌است.

خیلی زیباست

مسجد جامع عتیق از قدیمی‌ترین و اولین مسجد ساخته شده در  شیراز است که در شرق حرم شاهچراغ قرار گرفته و یادگار دوره صفاریان و پادشاه مشهور آن، یعنی عمر لیث صفاری است. ساخت این مسجد بر روی بنایی قدیمی (احتمالا آتشکده) صورت گرفته است. مسجد جامع عتیق بنایی مرتفع با چندین حجره و شبستان دارد که در طول دوره‌های مختلف تاریخی (اتابکان، تیموریان و صفوی) بارها و بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. مسجد عتیق ویژگی‌های معماری ارزشمندی دارد، در ضلع شمالی دری با نام در دوازده امام قرار دارد که سر درش با کاشی مقرنس‌کاری شده و چهار کتیبه مزین به نام دوازده امام در جرزهای دوسوی در نصب شده است. در همین ضلع، طاق مروارید که طاق نمایی بلند محسوب می‌شود با سقفی که توسط آجر مقرنس‌کاری شده و دو گلدسته بلند جلوه زیبایی به مسجد بخشیده است. ضلع غربی مسجد جامع عتیق دارای رواق‌هایی زیبا با چندین دهانه است که ورودی حرم آستان مقدس شاهچراغ نیز به شمار می‌آید. ضلع جنوبی نیز طاق‌نمای بزرگی با تزئینات معماری جذابی وجود دارد که کتیبه‌هایش تاریخ مرمت مسجد را با خط ثلث پیچیده نشان می‌دهند. محراب کاشی کاری شده و شبستان بزرگ مسجد عتیق از دیگر نکات قابل توجه این مسجد به شمار می‌آید. از دیگر فضاهای ان مسجد می‌توان به خدایخانه یا دارالمصحف اشاره کرد که محل نگهداری قرآن‌های تاریخی در وسط شبستان است. جالب است که بدانید عمارت دارالمصحف، عمارتی چهارگوش است که در هر یک از گوشه‌های خود یک ستون مدور دارد. این عمارت در چهارضلع خود، ایوان و اتاقی در وسط آن قرار گرفته که از ایوان‌های شمالی و جنوبی دارای ورودی است. کتیبه‌ی این عمارت، نمونه‌ی ارزنده‌ای از هنر خطاطی ایرانی و شامل اشعار عربی در شأن قرآن و به خط ثلث است. این کتیبه اثر پیر یحیی جمالی صوفی از خوش‌نویسان صاحب نام سده‌ی هشتم هجری است. این عمارت که از سنگ و گچ ساخته شده است تنها یک بار و در بازسازی مسجد عتیق در سال ۱۳۱۵ مرمت شده است

مسجدی با معماری واقعا خاص و زیبا

تاریخچه مسجد جامع عتیق شیراز کاوش‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد این مسجد را روی بقایای عبادتگاهی قدیمی (احتمالا آتشکده) بنا کرده‌اند و حتی نقشه‌ بنای قبلی در طراحی مسجد نیز تاثیرگذار بوده است. این عبادتگاه قدیمی مربوط به دوره‌ پیش از اسلام است؛ ولی به‌علت محدودیت در کاوش‌ها مشخص نیست متعلق به کدام‌یک از دوره‌های تاریخی است. ساخت بنای این مسجد متعلق به دوران حکومت عمرولیث صفاری، دومین فرمانروای سلسله‌ صفاریان یعنی بین سال‌های ۲۶۵ هجری قمری تا ۲۸۷ هجری قمری است. بنای این مسجد در طول حیات خود بارها مرمت شده است که بسیاری از این مرمت‌ها قدمت قابل توجهی دارند.مرمت‌های انجام شده در این مسجد در زمان اتابکان فارس یعنی نیمه‌ قرن ششم هجری قمری و دوره‌ ضعف حکومت سلجوقی در فارس در زمان سلطان ابراهیم میرزا، پسر شاهرخ گورکانی (بزرگ‌ترین پادشاه تیموریان) که در سال ۸۱۷ هجری قمری از سوی پدر، فرمانروای فارس و توابع آن شد در چند نوبت در دوران حکومت صفوی در سال ۱۳۱۵ به کمک مردم و با همکاری اداره‌ باستان‌شناسی از دیگر مشاهداتی که قدمت این مسجد را تایید می‌کند، توصیف این بنا در سفرنامه‌های کهن است. مقدسی، جهانگرد اوایل قرن چهارم هجری قمری، مسجد عتیق را در هفت اقلیم بی‌نظیر می‌داند و ابن‌بطوطه، سیاح معروف قرن هشتم هجری قمری، در سفرنامه‌ خود، مسجد عتیق را یکی از وسیع‌ترین و زیباترین مساجد جهان معرفی می‌کند. این مسجد در ۱۵ دی ماه ۱۳۱۰ و به شماره‌ ۷۲ در میان آثار ملی ایران ثبت شده است.

مسجد جامع عتیق از قدیمی‌ترین و اولین مسجد ساخته شده در  شیراز است که در شرق حرم شاهچراغ قرار گرفته و یادگار دوره صفاریان و پادشاه مشهور آن، یعنی عمر لیث صفاری است. ساخت این مسجد بر روی بنایی قدیمی (احتمالا آتشکده) صورت گرفته است. مسجد جامع عتیق بنایی مرتفع با چندین حجره و شبستان دارد که در طول دوره‌های مختلف تاریخی (اتابکان، تیموریان و صفوی) بارها و بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است

مسجد با نماوفضای معنوی در داخل شاه چراغ قرارگرفته بسیار مکان آرام بخش است

مسجد جامع عتیق یک مسجد خیلی خاصه خارق العاده است .داخل شاهچراغ خیلی جالب نیست

یکی از مساجد قدیمی توی شیراز مسجد عتیق است دارای معماری زیبا و عمارت چهارگوشه ایی که دارالمصحف نامیده میشود این عمارت وسط حیاط مسجد ساخته شده و چهار ستون اطرافش دارد

دم در مسجد نوشته بود که هر روز بجز جمعه ها یک ساعت قبل از اذان درب های مسجد باز میشه. البته فک میکنم منظورش فقط جمعه ها ظهر بخاطر نمازجمعه بود.

طبق آخرین اطلاعات به‌دست آمده، این مسجد به دوران صفویه تعلق دارد و به‌دلیل معماری بی‌نظیر و قدمت تاریخی‌اش در سال ۱۳۱۰ وارد لیست آثار ملی شده و در بین مردم شیراز از اهمیت بسیار خاصی برخوردار است. از آن‌جایی‌که در روزهای جمعه در این شهر مراسم قرآن‌خوانی برگزار می‌شود، این مسجد با نام‌های دیگر چون مسجد آدینه یا مسجد جمعه هم شهرت یافته است.

پس از ورود اسلام به ایران در تمامی دوره‌های تاریخی در کنار ابنیه‌ تاریخی مربوط به هر دوره، حکمرانان و بزرگان مردم، اقدام به ساخت مساجدی کرده‌اند که اکنون یکی از عناصر شناخت تاریخ این سرزمین به شمار می‌روند. هرکدام از شهرهای این سرزمین که از حیث قدمت صاحب امتیاز باشند، یک یا چند مسجد تاریخی را نیز در خود جای داده‌اند. مانند شهر شیراز که مساجد کم‌نظیری از لحاظ تاریخی و ارزش‌های معماری در آن وجود دارد.مسجد عتیق که به آن مسجد آدینه نیز گفته می‌شود، از جاهای دیدنی استان فارس در شیراز و قدیمی‌ترین مسجد این شهر است و در شرق حرم شاهچراغ قرار دارد؛ به‌نحوی که یکی از ورودی‌های آن از داخل حیاط حرم شاهچراغ است.مسجد جامع عتیق در شرق حرم شاهچراغ قرار دارد. برای دسترسی به این مکان می‌توانید از خودروی شخصی یا وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید. نزدیک‌ترین ایستگاه مترو، ایستگاه زندیه است؛ اما از ایستگاه چند کیلومتر تا مسجد فاصله است و باید از اتوبوس یا تاکسی برای رسیدن به آن استفاده کنید. همچنین اتوبوس‌هایی که از خیابان لطفعلی خان زند عبور می‌کنند، گزینه‌ای دیگر برای دسترسی به این مقصد است

مسجد قدیمی شیراز . مسجد الاقصی شیراز