سقاخانه گذر امامزاده یحیی (صاحب الامر) محله امامزاده یحیی، تهران

سقاخانه امامزاده يحيي (عليه السلام) كه از جمله سقاخانه هاي قديمي مشهور تهران نيز قلمداد مي شود، به اعتبار حرم مطهر امامزاده يحيي (عليه السلام) و براي رفاه زايران اين مكان مقدس، بنا شده بود. البته در ابتدا سقاخانه فوق نزديك آب انبار اين امامزاده محترم قرار داشت كه با آمدن آب لوله كشي و بلا استفاده ماندن آنها، ابتدا آب انبار و سپس سقاخانه ويران گشته و تغيير كاركرد يافتند. مساحت اين سقاخانه كه در بخش 9 تهران قديم (محله عودلاجان) قرار داشت، 4 متر مربع ذكر شده است چنان كه گذشت از مهمترين دلايل اعتبار اين سقاخانه، انتساب آن به بقعه متبركه امامزاده يحيي (عليه السلام) و امامزاده محمد (عليه السلام)، از نوادگان امام زين العابدين (عليه السلام) است.. مرقد مطهر اين امامزادگان از قديم الايام مورد عنايت و احترام مردم تهران بوده است. بايد اضافه كرد كه اين دو نواده ي بزرگوار امام سجاد (عليه السلام)، در همين مكان به شهادت رسيده اند. بعدها كه تهران صورت شهري يافت، اين منطقه نيز به صورت يكي از نقاط پر جميعت و پر رفت و آمد تهران درآمد بناي قديمي و مفصل بقعه امامزاده يحيي (عليه السلام) شامل صحن وسيع، مسجد، ايوان، رواق، ضريح، حرم آيينه كاري، سرداب، گنبد كاشي مخروطي شكل، سقاخانه، و ساير ساختمان هاي رفاهي بوده است. ساختمان اصلي بنا به دوره مغول نسبت داده مي شود و به اتفاق ساير قسمت ها، جزء آثار تاريخي تهران ثبت شده اند متأسفانه به دليل ويراني سقاخانه، اطلاع چنداني در رابطه با نام واقف، زمان ساخت، مشخصات و چگونگي بناي آن در دست نيست. فقط همين قدر روشن گرديده كه سقاخانه فوق، از اجزاء و ملحقات اصلي بناي اين آستانه مطهر به شمار مي رفته است.

جنبه‌ی مذهبی سقاخانه‌ها در شمایل و نوع معماری سنتی این مکعب سبز به وضوح دیدنی است. سقف محراب گونه، کاشی‌های فیروزه‌ای و شمایل‌هایی که معمولا با نام «عباس (ع)» روی دیواره‌ی داخلی بنا نصب شده‌اند، مأمن رازِ نیازمندانی هستند که حتی هر شب جمعه در درگاهِ سقاخانه شمع روشن می‌کنند