پل تاریخی ورزنه ورزنه

بنایی تاریخی و منحصر به فرد

روایت هست که یه بنده خدایی میرفته سفر حج و وقتی میرسه اینجا میبینه مردم برای رد شدن از رود خونه خیلی مشقت متحمل میشن وسفر خودش رو بی خیال میشه وشروع میکنه به ساختن این پل برای آسایش خلق خدا. کعبه یک سنگ نشانیست که ره گم نشو د حاجی احرام دگر بند ببین یار کجاست

پل تاریخی ورزنه آخرین پل زاینده رود با مساحت حدود ۵۰۰ متر بر روی زه آبهای زاینده رود در قسمت شمال شهر ورزنه واقع شده است که در حال حاضر به پل ارتباطی بخش قدیم و بخش جدید تبدیل شده است . این پل دارای ۱۰ چشمه تاق که هفت چشمه یا طاق آن به طول ۶۷ متر و عرض پل ۵/۶ متر و ارتفاع از سطح آب ۶ متر و عرض چشمه ها ۴ متر است که عرض هر دهانه ۸۰/۳ و ضخامت هر پایه پل در قسمت جلو ۴۰/۲ می باشد . این پل دارای شش میل راهنماست که چهار عدد آن متعلق به دوره اول ساخت پل بوده و جنبه استحکامی نیز برای پل داشته اند و ارتفاع آن نیز بلند تر است و دوتای شمالی مربوط به دوره متآخرتر است که فقط جنبه تزئینی داشته .از جمله مصالح به کار رفته در این پل می توان به لاشه سنگ در پی سازی همراه با ملات ساروج و آجر با ملات گچ و خاک در بدنه و تاقها . در چند سال اخیر جهت ایجاد جانپناهی در دو طرف پل از آجر و مصالح جدید استفاده شده همچنین کف پل به شیوه ای نامرغوب با سنگ نامناسب کف سازی شده استدر حال حاضر به خاطر قدمت و اهمیت این پل رفت‌وآمد وسایل نقلیه روی آن صورت نمی‌گیرد و فقط عابران پیاده حق عبور از این پل قدیمی را دارند و وسایل نقلیه از روی پل فلزی که در ۲۵۰ متری غرب همین پل ساخته شده عبور می‌کنند از لحاظ استحکام نیز باید گفت، با توجهی که مردم و مسئولین به این اثر تاریخی داشته‌اند و دارند هنوز محکم و پا بر جا باقی مانده‌ است. برای ارتباط جاده حسن‌آباد به گردنه ملااحمد پل فلزی دیگری در ۵۰۰ متری شرق این پل قدیمی احداث شده است و مسافران زیادی از شیراز به مشهد از این مسیر تردد می‌کنند. پل تاریخی ورزنه آخرین پل زاینده رود با مساحت حدود ۵۰۰ متر بر روی زه آبهای زاینده رود در قسمت شمال شهر ورزنه واقع شده است که در حال حاضر به پل ارتباطی بخش قدیم و بخش جدید تبدیل شده است . این پل دارای ۱۰ چشمه تاق که هفت چشمه یا طاق آن به طول ۶۷ متر و عرض پل ۵/۶ متر و ارتفاع از سطح آب ۶ متر و عرض چشمه ها ۴ متر است که عرض هر دهانه ۸۰/۳ و ضخامت هر پایه پل در قسمت جلو ۴۰/۲ می باشد . این پل دارای شش میل راهنماست که چهار عدد آن متعلق به دوره اول ساخت پل بوده و جنبه استحکامی نیز برای پل داشته اند و ارتفاع آن نیز بلند تر است و دوتای شمالی مربوط به دوره متآخرتر است که فقط جنبه تزئینی داشته است از جمله مصالح به کار رفته در این پل می توان به لاشه سنگ در پی سازی همراه با ملات ساروج و آجر با ملات گچ و خاک در بدنه و تاقها . در چند سال اخیر جهت ایجاد جانپناهی در دو طرف پل از آجر و مصالح جدید استفاده شده همچنین کف پل به شیوه ای نامرغوب با سنگ نامناسب کف سازی شده است . تاریخچه پل تاریخی ورزنه هرج و مرجی که پس از مرگ سلطان ابوسعید در سراسر ایران به وجود آمده بود با ظهور شاه اسماعیل صفوی و سرکوب شدید متمردین و شورشیان فروکش کرد و آرامش بر پایه قدرت پدید آمد و زمینه را برای اصلاحات دوره شاه عباس فراهم آورد . با روی کار آمدن شاه عباس و از هنگامی که اصفهان به پایتختی برگزیده شد ، بار دیگر تمام نیروهای هنری کشور را در خود متمرکز کرد . بدین ترتیب اصفهان آیینه تمام نمای هنر معماری دوران صفوی شد و مساجد ، میدانهای باشکوه ، قصر ، کوشکها و خیابانهای متعدد ساخته شد . برای عبور از رودخانه زاینده رود ، پلهای عظیم احداث شد ، برخی از این پلها مستقیماً در اصفهان و زیر نظر شاهان صفوی و دستگاه حکومتی ساخته می شد و ابتکارات بیشتری در آن به کار می رفت . هرچند که ایجاد راه ها و پلها اغلب به دستور حکومت مرکزی بوده لیکن ادامه کار به حکمرانان و حکام محلی واگذار می شد و بسیاری از امرا و والیان نیز در احداث پلها و کاروانسراها دخیل بوده اند . احداث پل در این دوره فقط به بیرون از شهرها و مسیر جاده ها محدود نمی شد که داخل شهر ها ، آنجا که رودخانه های کوچک و بزرگ دو قسمت شهر را از هم جدا می کرد ، لزوم احداث پل احساس می شد این عمل صورت می گرفت و منتهی پل سازی نیز مانند سایر موارد دیگر حاصل رقابتهای چشمگیر بین جناحهای قدرتمند دربار بود که هر کدام در صدد بایکوت دیگری بود . حکومرانان شهرها نیز بعضاً جهت خدمتگزاری و برخی جهت ابراز لیاقت و علاقه به پیشرفت در مقابل حکومت مرکزی دست به احداث پلها و کاروانسراها و مجموعه ها می زدند . علاوه بر آن در پاره ای موارد ساختن پل توسط متمکنین ، تجار یا افراد خیر جهت کسب اجر و ثواب و بقای نام نیک صورت می گرفت . پل تاریخی ورزنه بر روی زه آبهای زاینده رود در دو مرحله ساخته شده است، در مرحله اول هفت چشمه تاق ایجاد شده که قوسهای به کار رفته در این مرحله اصیل تر و ارتفاع چشمه ها نیز بلند تر است و مربوط به دوره دیلمیان و سلجوقیان است. در مرحله دوم سه چشمه تاق دیگر در قسمت شمالی به آن اضافه شده که از لحاظ فنون ساختمانی این قسمت نسبت به قسمت قدیمی تر ضعیف تر است و مربوط به اواخر دوره قاجار است و مردم ساخت آن سه چشمه را به سیف ا… اردکانی ( اوخر دوره قاجار ) نسبت می دهند .

پل ورزنه یکی از دیدنی های ورزنه و آخرین پل تاریخی بر بستر زاینده‌ رود است. برخی شالوده اولیه آن را به دوران دیلمیان و سلجوقیان نسبت داده و سازنده آن را شخصی بنام سیف‌ الله اردکانی می‌دانند و برخی عقیده دارند که به دستور شاه سلیمان صفوی و با معماری «محمد شفیع ورزنه‌ ای» وزیر دارالعباد یزد در سال ۱۰۶۵ خورشیدی ساخته شده است. در دهه ۵۰ خورشیدی، بدنه، معبر و آب‌ برهای پل ورزنه به صورت جزیی مورد مرمت قرار گرفته است. این پل از جنس سنگ، آجر و ساروج، با ۱۰ دهانه و ۱۱ پایه و ارتفاع آن ۶ متر و طول ۷۰ متر و عرض ۷ متر است. این پل در دو مرحله ساخته شده است. در مرحله اول قسمت جنوبی آن با هفت دهانه و در مرحله بعدی قسمت شمالی با سه دهانه، احتمالا در حدود بیش از یک قرن پیش، ساخته شده است که به این ترتیب شیوه ساختمان آن (چه در نحوه آجر چینی ها و چه در شکل و ابعاد آب بر ها و میل راهنماها) در دو قسمت تفاوت چشمگیری دارد. پل ورزنه تا حدود ۳۰ سال پیش محل عبور خودروهای سنگین بود و اکنون در ضلع شرقی و غربی آن دو پل بتنی ساخته شده است.

این پل یک مکان تاریخی و قدیمی هست که متاسفانه بهش توجه و رسیدگی نمیشه. تنها مکان تفریحی برای اهالی ورزنه همین پل و پارکهای اطراف آن میباشد. نکته جالب این است که اکثر زنان ورزنه با چادر سفید به خیابان می آیند. این رسم دیرینه بدین معناست که آقایان تمام زن ها را به یک چشم ببینند و آنها را مانند ناموس خود بدانند.

پل زیبایی است باید در نگهداری ان دقت کنیم