مجموعه تاریخی مهرپادین مهریز

مجموعه تاریخی مهرپادین مهریز، یکی از دیدنی‌ترین جاذبه‌های گردشگری یزد و هسته اولیه شکل‌گیری شهر مهریز به شمار می‌رود که شامل قلعه، مسجد جامع (زمستانه و تابستانه)، حسینیه، امامزاده، آب‌انبار، حمام، بازارچه و خانه‌های قدیمی خشتی با نورگیرهای زیبا و بادگیرهای بلندبالا می‌شود. قدیمی‌ترین بخش محله و مجموعه مهرپادین، متعلق به قرن ۸ هـ.ش است. واژه «مهرپادین» از ۲ کلمه مهر به معنی خورشید و پادین به معنی سرزمین تشکیل شده و درمجموع به مفهوم سرزمین خورشید می‌باشد قلعه مهرپادین مهریز، ازجمله اماکن تاریخی و جاذبه‌های گردشگری مهریز در استان یزد می‌باشد که در ۳۰ کیلومتری مرکز استان (یزد) قرار گرفته و همه‌ساله، گردشگران زیادی از آن بازدید می‌کنند. قلعه مهرپادین مهریز با مساحتی به طول ۱۶۰ و عرض ۱۴۸ متر، دارای ۲ حصار دفاعی ۶ متری خشتی و ۹ برج مدور ۸ متری می‌باشد که سکونتگاهی موقت و متعلق به قرن ۸ هـ.ش بوده است. این قلعه با قرار گرفتن در میان باغ‌های میوه و زمین‌های زراعی، بر تمام شهر تسلط داشته است. برخی، قدمت ساخت قلعه تاریخی مهرپادین مهریز را به دوران صفویه و بعضی، به دوران حکومت آل مظفر (قرن ۸ هـ.ش) و زمان ساخت ارسن یا مجموعه شهری مهرپادین نسبت می‌دهند. در این زمینه، یک روایت محلی هم وجود دارد که قلعه مهرپادین مهریز را ساخته دست پسرکی می‌داند که در جریان حمله مغولان به قصبه مهریجرد و کشته شدن تمامی مردم آن، زنده می‌ماند و سربازان مغول او را به اهالی سریزد در نزدیکی مهریجرد تحویل می‌دهند. وی پس از بزرگ شدن، قلعه‌ای خشتی و بزرگ با برج و بارویی بلند و خندقی عمیق می‌سازد تا در برابر چنین رخدادهایی، بتواند از شهرش دفاع کند. قلعه‌ای باشکوه که تا همین چند دهه پیش، به‌طور موقت فعال و مسکونی بوده و تنها در مواقع خطر یا حمله دشمن، اهالی روستا را در کنار هم جمع و حفظ می‌کرده است. در چنین ایامی، اهالی برای طلب کمک از قلعه‌های دیگر، در روز از دود و در شب هم به‌وسیله چیزی شبیه چوب سوخته چشمک‌زن استفاده می‌کردند. این قلعه همچنین به‌عنوان انبار کالا و محصولات کشاورزی، آذوقه و دام نیز کاربرد داشته است.مجموعه مهرپادین مهریز ، مجموعه‌ای از آثار فاخر ازجمله قلعه، مسجد جامع (زمستانه و تابستانه)، حسینیه، امامزاده، حمام، بازارچه و خانه‌های خشتی است که بادگیرهای موجود در هریک از خانه‌ها، جلوه‌ای خاص به آن بخشیده است. واژه مهرپادین از ۲ کلمه مهر به معنای خورشید و پادین به معنای سرزمین تشکیل‌شده است.این مجموعه مربوط به سده ۸ هجری قمری است و در تاریخ ۱۳۷۸ نیز به ثبت آثار ملی ایران رسیده است. اهمیت بالای این مجموعه و آثار باستانی اصیل آن موجب شده‌اند تا این مجموعه خیلی زود در فهرست آثار ملی قرار گرفته و برای حفظ آن از هیچ تلاشی فروگذار نشود.قلعه مهرپادین که یکی از اصلی‌ترین آثار مجموعه مهرپادین است، دارای مساحتی با طول ۱۶۰ متر و عرض ۱۴۸ متر است. این قلعه با دارا بودن ۲ حضار دفاعی ۶ متری از جنس خشت و ۹ برج دایره‌ای شکل ۸ متری، سکونتگاه موقت شاهان در زمان قدیم بوده است. این قلعه زیبا در میان باغ‌های چشم‌نواز دارای درختان میوه و همچنین زمین‌های زراعی قرار داشته و در آن بزرگان بر تمامی شهر تسلط لازم را نیز داشتند.