کاخ موزه صاحبقرانیه (محله کاشانک، تهران)

قبل از بازدید از این مکان پیشنهاد میکنم اطلاعاتی رو که از منابع مختلف جمع آوری کردم رو مطالعه بفرمایید از برنامه نشان سپاسگزارم که این بستر رو فراهم کرد تا بتونیم نظراتمون روبه اشتراک بگذاریم و به راحتی به اون مکان سفر کنیم.. کاخ صاحبقرانیه یکی از مجلل ترین کاخ های دوره ی قاجار به شمار می رود و در زمان ناصرالدین شاه ساخته شده است.این کاخ در مجموعه ی فرهنگی - تاریخی نیاوران قرار دارد که با فضای زیبا و چشم نواز و بناهای تاریخی متعدد می تواند روز خوشی را برای شما رقم بزند. قرارگیری این کاخ در یکی از مناطق زیبای پایتخت و همجواری اش با پارک نیاوران می تواند دلیل دیگری برای انتخاب کاخ صاحبقرانیه برای مقصد تهرانگردی باشد.برای رسیدن به کاخ نیاوران باید به درون باغی تاریخی قدم بگذاریم. باغی که در گوشه ای از تهران جا خوش کرده و از زمان قاجار تا به حال قصه هایی را به خود دیده است. این باغ در زمان فتحعلی شاه در محلی ساخته شد که پیش تر از این نیزاری بیش نبود. به همین دلیل این باغ به نی آوران مشهور و در گذر زمان با نام نیاوران خوانده شد.محمد شاه بنای کوچک و ساده ای در آن ساخت اما ناصرالدین شاهبنای با شکوه صاحبقرانیه را در آن بنیان نهاد. آخرین بنای ساخته شده توسط سلسله ی قاجار در این باغ کوشک احمد شاهی نام دارد و دقیقا در میانه ی باغ است.محمد رضا پهلوی در زمان سلطنت خود دستور تخریب بناهای کوچک باغ و احداث کاخی مدرن جهت سکونت خود و خانواده اش صادر کرد. وی تا زمان خروج از ایران در همین بنا سکونت داشت و از کاخ صاحبقرانیه به عنوان محل کار استفاده می کرد.بنایی که قصد ورود به آن را داریم کاخ صاحبقرانیه که به عنوان محبوب ترین کاخ ییلاقی ناصرالدین شاه شناخته می شود.طبیعت چشم نواز این باغ قسمتی از تاریخ ایران را به خود دیده است. این باغ در زمان فتحعلی شاه در محلی ساخته شد که پیشتر ازاین نیزاری بیش نبود به همین دلیل این باغ به نی وران مشهور  و در گذر زمان با نام نیاوران تغییر کرد...  محمدشاه غازی پدر ناصرالدین شاه در محلی به نام قلعه ی محمدیه که در کنار جاده اوین و دویست متری شمال غربی باغ فردوس واقع بود و کاخ ییلاقی وی به شمار می رفت، دار فانی را وداع گفت.ناصرالدین شاه پس از مرگ پدر به تهران آمد و پس از اتمام مراسم عزاداری و تاجگذاری به پادشاهی رسید.در نهایت دستور پیدا کردن محلی مناسب تر، خوش آب و هواتر و باصفاتر را برای احداث یک کاخ ییلاقی صادر کرد. ایشیک آقاسی پس از جستجوی فراوان به خدمت ایشان رسید و اعلام کرد که در میان ییلاقات تهران، نیاوران از همه بهتر و مناسبتر می باشد. روز بعد ناصرالدین شاه به بازدید آن محل رفت و آنجارا پسندید. دستور تخریب عمارت های ییلاقی فتحعلی شاه و محمد شاه و ساخت این کاخ به جای آنها در باغ نیاوران در سال 1267 هجری قمری توسط ناصر الدین شاه به حاج علیخان حاجب الدوله ابلاغ شد. بر طبق این دستور، حاج علیخان حاجب الدوله مامور گردید یک کاخ بزرگ ییلاقی ، برای شخص شاه و چندین دستگاه عمارت چند اتاقه برای اندرونی بسازد.پس از اتمام ساخت، این بنا رسما به عنوان کاخ ییلاقی ناصرالدین شاه شناخته شد. ناصرالدین شاه از اواسط بهار هرچند روز یک بار به یکی از باغ های سلطنتی می رفت. وی ابتدا به باغ شاه سر می زد و پس از آن به عشرت آباد می رفت. چند روزی را در قصرقاجار سپری می کرد و سپس در سلطنت آباد اقامت می گزید. در نهایت به صاحبقرانیه می رفت ، بین یک تا دو ماه در آنجا می ماند. او این کاخ را بیشتر از هر جای دیگری دوست داشت و دائما میگفت :اقامت در هیچکدام از این قصرها و باغها مثل صاحبقرانیه به دلم نمی چسبد.شاید ناصرالدین شاه حق داشت چرا که هیچ کدام از قصرهای آن روز به زیبایی و چشم نوازی صاحبقرانیه نبود. این کاخ پس از گذشت این همه سال هنوز هم همچون کاخ های سلطنتی افسانه ای به نظر می رسد.در سال 1268 هجری قمری که اتفاقات مهمی همچون عزل میرزا تقی خان امیركبیر از صدارت و نشاندن میرزا آقاخان اعتمادالدوله به جای او را در خود داشت، مراسم سلام عید فطر و تشریفات نظام به طور رسمی در همین کاخ انجام شد و برای اولین بار هیئت‌های خارجی به حضور پا به این کاخ نهادند.با شروع سلطنت مظفرالدین شاه تغییراتی در ساختمان به وجود آمد و قسمتی از حرمسرا تخریب شد . صاحبقرانیه در دوران قاجار همواره مورد توجه شاهان قاجار قرار گرفت و مورد استفاده ی آنان بود با روی کار آمدن پهلوی، رضاخان که با وجود حرمسرا مخالف بود صاحبقرانیه را به حال خودش رها کرد و شروع به ساخت کاخ ها در سعد آباد نمود تا اینکه در زمان ازدواج محمدرضا پهلوی با فوزیه در سال 1318 این کاخ را برای پذیرایی از میهمانان در نظر گرفته شد و در این سال رضاشاه دستور داد که کاخ صاحبقرانیه را به صورت یک قصر جدید بیارایند. در نتیجه ی هشت ماه تلاش شبانه روزی گروهی از مهندسان، نجاران، نقاشان و سیم کشان، اتاق های کوچک کاخ به صورت امروزی درآمد و تغییراتی در آن صورت گرفت اما به دلیل برودت هوا، مراسم عروسی به جای دیگری انتقال یافت.در زمان سلطنت محمد رضا پهلوی، همسرش فرح دیبا شروع به ایجاد تغییراتی اساسی در قسمت های داخلی بنا و دکوراسیون نمود. با ایجاد تغییرات، طبقه اول بنا برای پذیرایی میهمانان و طبقه دوم به عنوان دفتر کار محمد رضا پهلوی در نظر گرفته شد و در باغ نیاوران عمارت جدیدی جهت سکونت خانواده ی شاه ایجاد گردید.با خروج محمد رضا پهلوی از کشور و پیروزی انقلاب اسلامی ایران از کلیه ی اموال کاخ توسط کارشناسان فهرستی تهیه شد. کل بنای کاخ در سال 1374 مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت و بر استحکام آن افزوده شد. بنای کاخ توسط استادان و کارشناسان و هنرمندان ایرانی جانی تازه گرفت و به منظور بازدید عموم باز گشایی شد .کاخ صاحبقرانیه شامل دو طبقه بود و شاه نشين، کرسي خانه، حمام و 50-40 دستگاه خانه هر کدام شامل 4 اتاق و يک ايوان براي زنان شاه در آن وجود داشت .

ناصرالدین شاه در سال ۱۲۲۹ ه‍.ش دستور داد قصر نیاوران را در دو طبقه شامل شاه نشین، کرسی خانه، حمام، تالار آینه و ۵۰–۴۰ دستگاه خانه هر کدام شامل ۴ اتاق و یک ایوان برای زنانحرمسرایش بسازند. ناصرالدین شاه در سی و یکمین سال حکومتش خود را صاحب‌قران نامید و این کاخ را «کاخ صاحبقرانیه» نام نهاد. تالار آینه (جهان‌نما) با تابلوهای نقاشی گران بها و اشیاء بسیار نفیس تزیین شدند. آینه کاری‌های تالار اصلی آن در زمان ناصرالدین شاه آغاز شد و در زمان مظفرالدین‌شاه قاجار به پایان رسید. تالار آینه دارای چهار اتاق است: اتاق منشی دفتر شاه (آخرین منشی دفتر شاه هرمز قریب بود)، اتاق هدایا، اتاق دندانپزشکی و سرویس بهداشتی. طبقه زیرین این کاخ حوض خانه نام دارد که در زمان ناصرالدین شاه، ورودی حرمسرایش بوده و در کنار صاحبقرانیه ساختمانی با ۴۰ اتاق قرار داشته که حرمسرای شاه بوده که آن ساختمان به دستور رضا شاه پهلوی تخریب شد. حوض خانه در زمان محمدرضاشاه به محل برگزاری جشن‌های غیررسمی پهلوی تبدیل شد. حوض در وسط بنا قرار دارد و اطراف آن را مبلمان فراگرفته‌است. یک جار و چند تابلوی نقاشی، از جمله تابلوی حوضخانه صاحبقرانیه اثر کمال‌الملک در این فضا به چشم می‌خورد. سقفهای چوبی منقوش این بخش، متعلق به قرن ۱۳ هـ.ش. بوده و از شیرازآورده شدند. حوضخانه به لحاظ معماری و تزئیناتی چون گچ‌بری‌ها، ارسیهای فاخر و آثار موجود در آن، بعد از تالار آیینه از زیباترین بخش‌های کاخ است. پس از ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه تغییراتی در ساختمان ایجاد و قسمتی از حرمسرا را خراب کرد. فرمان مشروطیت نیز در حیاط کاخ صاحبقرانیه، توسط او امضا گردید. دوران پهلوی اول در دوران رضاشاه این کاخ برای برگزاری مراسم ازدواج محمدرضا پهلوی و فوزیه بازسازی می‌شود، اما به علت سرمای شدید آن سال مراسم در مکان دیگری برگزار می‌گردد. دوران پهلوی دوم در دوران محمدرضا شاه، فرح دیبا تغییراتی اساسی در قسمت‌های داخلی بنا و دکوراسیون آن ایجاد کرد و طبقه اول یعنی حوضخانه برای پذیرایی میهمانان و طبقه دوم به عنوان دفتر کار محمد رضا پهلوی مورد استفاده قرار گرفت. از دیگر اتاق‌های این کاخ می‌توان به اتاق‌های استراحت نیمروزی شاه و اتاق مذاکرات جنگی شاه (با شیشه‌های ضدگلوله و فضای آکوستیک) و اتاق مذاکرات خصوصی، انتظار سفرا، منشی، هدایا، دندانپزشکی و استراحت محمدرضا شاه نام برد. همه درها و پنجره‌های چوبی این بنا به شکل اُرُسی بوده و با شیشه‌های رنگی تزئین شده‌است. از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷ از این کاخ به عنوان دفتر کار شاه استفاده می‌شده‌است. در حال حاضر قسمت اصلی کاخ صاحبقرانیه و طبقه زیرین آن (حوضخانه) در حال مرمت می‌باشد و قابل بازدید نیست.[۱] همچنین اعلام شد پس از زلزله تهران در سال ۱۳۹۹، قسمتی از این کاخ آسیب جزیی دیده است.[۲] بسیاری از منابع و کارشناسان نیز گودبرداری های غیراصولی و نشست زمین را علت اصلی آسیب دیدگی این کاخ عنوان کرده اند.[۳][۴]

کاخ صاحبقرانیه به دستور ناصرالدین‌شاه قاجار بنیان شد و قصر و مکان تعیش وی گردید. بعدها با فقدان سلسله قاجار و براندازی آن توسط پهلوی اول، این مکان محل به عنوان دفتر کار پهلوی دوم مورد استفاده قرار گرفت در دوران پهلوی اول این کاخ برای برگزاری مراسم ازدواج محمدرضا پهلوی و فوزیه بازسازی می‌شود، اما به علت سرمای شدید آن سال مراسم در مکان دیگری برگزار می‌گردد در دوران پهلوی دوم ، فرح دیبا تغییراتی اساسی در قسمت‌ های داخلی بنا و دکوراسیون آن ایجاد کرد و طبقه اول یعنی حوضخانه برای پذیرایی میهمانان و طبقه دوم به عنوان دفتر کار محمد رضا پهلوی مورد استفاده قرار گرفت. از دیگر اتاق‌ های این کاخ می‌توان به اتاق‌ های استراحت نیمروزی شاه و اتاق مذاکرات جنگی شاه (با شیشه‌ های ضدگلوله و فضای آکوستیک) و اتاق مذاکرات خصوصی، انتظار سفرا، منشی، هدایا، دندانپزشکی و استراحت محمدرضا شاه نام برد. همه درها و پنجره‌ های چوبی این بنا به شکل اُرُسی بوده و با شیشه‌های رنگی تزئین شده‌است. از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷ از این کاخ به عنوان دفتر کار شاه استفاده می‌شده‌ است مجموعه قهوه تلخ به کارگردانی مهران مدیری، سریال تلویزیونی میرزا کوچک‌خان و فیلم‌های سینمایی شازده احتجاب، سلطان صاحب‌قران، دلشدگان و کمال‌الملک در این کاخ فیلم برداری شده‌اند در حال حاضر قسمت اصلی کاخ صاحبقرانیه و طبقه زیرین آن (حوضخانه) در حال مرمت می‌باشد و قابل بازدید نیست.  همچنین اعلام شد پس از زلزله تهران در سال ۱۳۹۹، قسمتی از این کاخ آسیب جزیی دیده است. بسیاری از منابع و کارشناسان نیز گودبرداری های غیر اصولی و نشست زمین را علت اصلی آسیب دیدگی این کاخ عنوان کرده اند

این کاخ موزه به جهت تعمیرات موقتا بسته است

اینجا حتما برید

کاخ صاحبقرانیه مدتی هست به دلیل مرمت و بررسی آسیب شناسی بسته است و امکان بازدید از داخل آن وجود ندارد.

هر وقت رفتم تعطیل بوده دقیقا نمیدونم کی باز بوده؟ منکه هیچ وقت ندیدم لااقل بازش کنن یکم به معماریش برسن تا مردم از دیدن این مکان زیبا لذت ببرن

کلی اثر هنری از هنرمندای معروف ایران و جهان مثل پیکاسو توی اونجا هست که توسط فرح همسر شاه جمع آوری شده است.

متاسفانه خیلی از اثارش بعد از انقلاب غارت و دزدیده شده