به دیدار میدان نقش جهان اصفهان
از دل تمام فراز و فرودهای تاریخی که بگذریم، اصفهان همچنان زیبا و باشکوه در میان نقشه ایران می‌درخشد. در سفر به اصفهان، هرچقدر زمان برای گشت‌وگذار و لذت بردن از فرهنگ و هنر و زیبایی بگذارید، باز کم است. از زاینده رود و سی و سه پل بگیرید تا میدان نقش جهان، عمارت عالی قاپو، چهل ستون، بازارهای سنتی و… . بیراه نیست که به تعبیری به این شهر، نصف جهان می‌گویند.
میدان نقش جهان اصفهان در ۸ بهمن ۱۳۱۳ در فهرست آثار ملی ایران و در اردیبهشت ۱۳۵۸ در فهرست یونسکو به ثبت رسیده است.
در این مطلب، سفری به اصفهان و میدان نقش جهان داریم و زیبایی‌های شگفت‌انگیز آن را با شما به اشتراک می‌گذاریم. اگر هنوز به اصفهان سفر نکرده‌اید، پیشنهاد ما به شما بندی از آواز معروف جلال‌الدین تاج اصفهانی است: به اصفهان رو که تا بنگری بهشت ثانی!
میدان نقش جهان اصفهان
میدان نقش جهان که امروزه به آن میدان امام هم می‌گویند، در طول تاریخ فراز و فرودهای بسیاری داشته است. این میدان که تا پیش از انقلاب با نام میدان شاه شناخته می‌شد، به نام‌های دیگری هم مشهور بوده که می‌توان به میدان بزرگ، میدان اصلی، میدان نو، میدان قصر و میدان سلطنتی اشاره کرد.
پیش از دوران صفویه، در محل این میدان، باغی زیبا به نام «نقش جهان» قرار داشت که نام خود را از شهری در آذربایجان (نخجوان امروزی) گرفته بود.
پرشکوه‌ترین دوران تاریخی میدان نقش جهان، مربوط به دوره شاه عباس صفوی می‌شود. او پایتخت را از قزوین به اصفهان منتقل کرد، بناهای معروف این میدان را ساخت و باعث رونق اقتصادی آن شد. در آن زمان، به این میدان که تازه بنا شده بود، «میدان نو» می‌گفتند.
بعدها که در زمان شاه عباس دوم این میدان بزرگ‌تر شد، نام آن به میدان نقش جهان تغییر کرد. امروزه طول این میدان، بیش از ۵۰۰ متر و عرض آن ۱۶۰ متر است و در اطراف آن ۲۰۰ حجره در دو طبقه جای گرفته‌اند.
تاریخچه میدان نقش جهان
پیش از دوران صفویه، در محل میدان، باغ بزرگی وجود داشته که در بخش میانی آن به نام «در کوشک»، بناهای نظامی از دوره تیموریان و آق قویونلوها قرار داشتند. این قسمت امروزه در بخش غربی میدان قرار گرفته و عمارت عالی قاپو را می‌توانید در آنجا ببینید.
در زمان حکومت سلجوقیان، این میدان محل برگزاری جشن‌های ملی مانند نوروز و البته جایگاهی برای مراسم اعدام بود. با به قدرت رسیدن صفویه، زمانی که پایتخت از قزوین به اصفهان تغییر کرد، محوطه میدان محلی برای استقرار ساختمان‌های دولتی و کاخ شاه شد.
طراحی میدان نقش جهان برگرفته از سبک معماری میدان ایرانی است که نمونه‌های برجسته آن را می‌توانید در میدان عتیق اصفهان، میدان امیر چخماق یزد، میدان شاه و میدان صاحب آباد قزوین ببینید.
بنای اولیه این میدان را در سال ۱۰۱۱ قمری پایه‌ریزی کردند. از سال ۱۰۲۵ قمری، کاشی‌کاری‌های مسجد و ساختمان‌های اطراف میدان شروع شد و تا حکومت جانشین دوم شاه عباس ادامه پیدا کرد.
میدان نقش جهان، در زمان حکومت آخرین پادشاهان صفوی، شکوه و رونق خود را از دست داد. در زمان حمله اشرف افغان، روند تخریب این میدان شدیدتر شد که این مسئله تا دوره قاجار ادامه پیدا کرد.
رضاشاه در دوران پهلوی این میدان را بازسازی کرد. در آن دوران، میدان نقش جهان محل برگزاری جشن‌های سلطنتی، نمایش، بازی‌های چوگان، رژه ارتش و جمعه بازار بود. شما در این میدان، دو دروازه سنگی چوگان می‌بینید که قدیمی‌ترین دروازه‌های چوگان در جهان هستند.
میدان نقش جهان اصفهان کجاست؟
میدان نقش جهان، در شمال اصفهان و در مرکز دیدنی‌های تاریخی این شهر قرار دارد. مسیرهای ورودی به این میدان از شرق، خیابان حافظ و از غرب، خیابان سپه است. پارکینگ عمومی در ورودی سمت خیابان سپه قرار دارد و بسیار پر تردد است.
مسجد جامع عباسی یا مسجد شاه در ضلع جنوبی این میدان، مرکز اجتماعات گسترده مردم در مناسبت‌های مختلف بوده است. مسجد شیخ لطف الله در ضلع شرقی مرکز مذهبی بوده و عمارت عالی قاپو در غرب میدان مرکز حکومتی به‌حساب می‌آمده. سر در قیصریه بنای تاریخی دیگری است که در ضلع شمالی میدان نقش جهان واقع شده و در گذشته مرکز مهم اقتصادی شهر بوده است. در ادامه، این مکانهای دیدنی را شرح می‌دهیم تا بیشتر با آن‌ها آشنا شوید.
جاهای دیدنی میدان نقش جهان
میدان نقش جهان، مکانهای دیدنی معروفی در دل خود جای داده است. هرکدام از این مکانهای تاریخی، ویژگی‌ها و زیبایی‌های منحصربه‌فردی دارند و بازدید از آن‌ها را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
مسجد جامع عباسی (مسجد امام):
این مسجد، مهم‌ترین مسجد تاریخی است که از دوره صفویان باقی مانده و شاخصه معماری این دوران است. این بنا در سال ۱۰۲۰ ساخته شده و تزئینات و کاشی‌کاری‌های زیبای آن مربوط به دوران شاه سلیمان است.
یکی از ویژگی‌های جذاب این مسجد، بازتاب صدا در زیر گنبد آن است. شما معمولاً در زمان بازدید، افراد خوش‌صدایی را در آنجا می‌بینید که زیر آواز زده‌اند و فضایی خاطره‌انگیز به آن می‌بخشند. مسجد جامع عباسی در گذشته، نام‌های دیگری از جمله مسجد شاه، مسجد کبیر عباسی و مسجد سلطانی داشته است.
عمارت عالی قاپو
عالی قاپو از معروف‌ترین و زیباترین آثار باستانی اصفهان است. این عمارت در ضلع غربی میدان در زمینی به مساحت ۱۸۰۰ مترمربع قرار گرفته و ۶ طبقه دارد. نقاشی‌های زیبای روی دیوارها و سقف‌ها، بازتاب صدا در ورودی عمارت، تالار پذیرایی با تزئینات هنرمندانه و تالار موسیقی از مهم‌ترین ویژگی‌های عمارت عالی قاپو است.
این کاخ، ۵۳ اتاق دارد که در گذشته به‌عنوان محلی برای استراحت، محل برگزاری جلسات، دولت‌خانه و محلی برای پذیرایی از سفیران و میهمانان مورداستفاده قرار می‌گرفته است.
مسجد شیخ لطف الله
مسجد شیخ لطف الله، که در شرق میدان نقش جهان قرار گرفته، به دستور شاه عباس اول و برای استفاده اختصاصی او ساخته شده است. این مسجد که امروزه از زیباترین مسجدهای دنیا محسوب می‌شود، در زمان حکومت رضاشاه در سال ۱۳۱۵ بازسازی و مرمت شد. از نکات جالب در مورد مسجد شیخ لطف الله، این است که این مسجد صحن و مناره ندارد و ساخت گنبد ۳۲ متری آن، ۱۷ سال طول کشیده است.
سر در قیصریه
این مکان از آنجا که در شمال میدان و در ورودی بازار اصفهان قرار گرفته، یکی از مهم‌ترین مراکز اقتصادی این شهر محسوب می‌شود.
در گذشته نقاره‌خانه‌ای در طبقه سوم این بنا قرار داشته که از آن موسیقی پخش می‌شده؛ اما متأسفانه این بخش از بنا در زمان قاجار تخریب شده است.
سر در قیصریه، ۴ در فرعی و ۱ در اصلی دارد و نام‌گذاری آن به دلیل شباهتی بوده که به بنایی در شهر قیصریه داشته است.
حوض میدان نقش جهان
درست در قسمت میانی نقش جهان، حوض بزرگی با چندین فواره قرار دارد که زیبایی خاصی به میدان بخشیده و آن را سوژه بسیاری از عکس‌های یادگاری کرده است. در گذشته در اطراف میدان نهرهایی روان بوده‌اند که درختان زیادی را در آنجا سیراب می‌کرده‌اند.
در صد سال اخیر با کم شدن درختان و بسته شدن نهرها، این حوض برای تلطیف هوا در میانه میدان ساخته شده است. حوض میدان نقش جهان، از اولین حوض‌هایی بوده که به فناوری پمپ آب مجهز شده و از آنجا که نوع فواره‌های آن ایرانی نیست، از نمونه‌های اولیه حوض فرنگی در ایران محسوب می‌شود.
بازار میدان نقش جهان اصفهان
در اطراف میدان نقش جهان، حجره‌ها و بازارهای سنتی قرار دارند که می‌توانید سوغاتی‌های جذابی از آن‌ها بخرید. بازار قیصریه با معماری بسیار زیبایی که دارد، یکی از قدیمی‌ترین بازارهای میدان نقش جهان است.
یکی دیگر از این بازارهای قدیمی معروف، بازار زرگرها است که قدیمی‌ترین طلافروشی‌های میدان نقش جهان در آن قرار دارند. بازار مسگرها، بازار قدیمی دیگری در میدان نقش جهان است که صدای چکش مسگرها در آن شما را به گذشته‌های دور می‌برد. بازار کفاش‌ها هم با انواع کفش‌ها، در سمت چپ بازار قیصریه قرار گرفته است.
در بازارهای سنتی میدان نقش جهان اصفهان شما می‌توانید انواع صنایع‌دستی شامل میناکاری، قلم زنی، فیروزه کوبی و لباس‌های سنتی را ببینید و سوغاتی‌های خوشمزه‌ای مثل گز و پولکی بخرید.
ساعت کار بازار نقش جهان اصفهان معمولاً همه‌روزه از ۱۰:۳۰ تا ۲۰:۰۰، به‌جز روزهای تعطیل و جمعه‌هاست.
میدان نقش جهان اصفهان در شب
اگر مهمان شهر اصفهان هستید، تماشای میدان نقش جهان در شب را از دست ندهید. بسیاری از اهالی و البته گردشگران اصفهان، این مکان را برای دور هم جمع شدن و گذراندن اوقاتی خوش انتخاب می‌کنند. فواره‌های معروف این میدان، نورپردازی‌های زیبای آن، رستوران‌ها و کافه‌هایی با معماری عموماً سنتی، این میدان را به یکی از به‌یادماندنی‌ترین مکانهای تفریحی شب‌های اصفهان تبدیل کرده است. میدان نقش جهان را در شب ببینید و از خوردن چای و پولکی در حال و هوای قدیمی آن لذت ببرید.
بهترین مسیر رفتن به میدان نقش جهان با نشان
برای رفتن به میدان نقش جهان، شما راه‌های مختلفی در پیش دارید. اگر در زمان پرترددی به این شهر سفر کردید، ممکن است زمان زیادی را در ترافیک بمانید. اپلیکیشن مسیریاب نشان به شما کمک می‌کند بهترین و راحت‌ترین مسیر را برای رسیدن به میدان نقش جهان پیدا کنید. شما می‌توانید مسیریابی از طریق وسایل حمل‌ونقل عمومی یا مسیریابی با خودرو شخصی یا حتی مسیر پیاده را با نشان پیدا کنید و بدون سردرگمی و کلافگی از ترافیک، بهترین لحظه‌ها را در اصفهان زیبا بگذرانید.
سؤالات متداول
فاصله میدان نقش جهان تا سی و سه پل چقدر است؟
فاصله میدان نقش جهان تا سی و سه پل، ۴ کیلومتر است که با خودرو شخصی ۵ دقیقه طول می‌کشد.
آیا میدان نقش جهان چهارباغ را هم در بر می‌گیرد؟
خیر. چهارباغ در فاصله ۴ کیلومتری میدان نقش جهان قرار دارد و جزء آثار تاریخی میدان نقش جهان نیست.
آیا میدان نقش جهان جمعهها باز است؟
بله. میدان نقش جهان در تمام روزهای هفته و در تمام ساعتهای شبانهروز پذیرای بازدیدکنندگان است. البته برای بازدید از مکانهای دیدنی آن باید در روزهای غیر تعطیل به آنجا مراجعه کنید.
قدمت میدان نقش جهان به چه دورهای بر میگردد؟
قدمت این میدان به دوره صفویه و سال ۱۰۱۱ قمری بر میگردد.
