صفه صاحب

ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﮑﺎن اﻣﺘﯿﺎز دﻫﯿﺪ

نظرات درباره‌ی صفه صاحب

• shima

  

  1403/03/28

  

  • گزارش نظر

  در مسجد جامع اصفهان، یک ایوان بسیار مهم به نام “ایوان صاحب” واقع شده است که ابعاد آن ۱۳/۸۰ متر در طول و ۱۳/۵۰ متر در عرض است. این ایوان در ضلع جنوبی مسجد قرار دارد و نامش از نام “صاحب بن عباد” گرفته شده است. صاحب بن عباد، نویسنده، ادیب، شاعر و وزیر شیعه‌مذهب در دوران حکومت رکن‌الدوله دیلمی بوده و در همین مکان تدریس می‌کرده. در سال ۳۸۵ ه‍.ق در ری درگذشت و جسد او به اصفهان منتقل و در منزلی در محله طوقچی به خاک سپرده شد. از آن زمان تا به امروز، مردم همچنان به مقبرهٔ او در این محل زیارت می‌کنند. در دورهٔ حکومت شاه طهماسب، کاشی‌های معرق با طرح‌ها و رنگ‌های متنوعی در نمای خارجی این ایوان استفاده شد. این کاشی‌ها تنوع زیبایی به نمای بیرونی ایوان افزودند. اما در این همه تزئینات، معماری اصلی ایوان به سبک معماری رازی حفظ شده است. در داخل مقرنس‌های صفهٔ صاحب، جملاتی با خط بنایی مشکی بر زمینهٔ شطرنجی آجری حک شده است که تعدادی از آن‌ها اسامی از نام‌های الهی را نمایان می‌سازند. یکی از آثار مهم در دیوار جنوبی ایوان، یک صفحهٔ کاشی‌کاری با دقت بالا و منحصربه‌فرد است. این کاشی‌کاری دقیقاً تراکیب الواح شاه طهماسب و اسماعیل را نمایش می‌دهد. همچنین، در بالای کتیبهٔ کاشی‌کاری مشاهده می‌شود که نام یکی از استادان این کار با خط کمال‌الدین حسین حافظ هروی نوشته شده است. لوح‌های هلال خارجی صفهٔ صاحب نیز دارای دو قسمت هستند. بخش اول شامل الواح مستطیل‌شکل با خط ثلث سفید معرق بر زمینهٔ کاشی لاجوردی است و بخش دوم شامل الواح چهارضلعی و لوح‌های مستطیلی کوچک‌تر است. این لوح‌ها به نمای خارجی ایوان زیبایی خاصی اضافه کرده‌اند. کتیبهٔ اوزون حسن نیز از دیگر آثاری است که در مسجد جامع عباسی مشاهده می‌شود. این کتیبه معرق به خط ثلث مرتبط با دوران حکومت سلسلهٔ آق‌قویونلو است. این کتیبه به اقدامات اوزون حسن آق‌قویونلو در سال ۸۸۰ قمری برای تعمیر و ترمیم مسجد جامع اصفهان اشاره دارد. مسجد جامع اصفهان حاوی تاریخ و ارتباط با شخصیت‌های تاریخی مختلف است. کتیبهٔ شاه عباس ثانی، کتیبهٔ سنگفرش، کتیبهٔ سنگاب صفه، و کتیبهٔ آب مباح از دیگر آثار مهمی هستند که در مسجد جامع عباسی مشاهده می‌شوند و به ما درک بهتری از تاریخ و معانی مختلف این مکان را می‌دهند.

  بیشتربستن

  لینک نظر کپی شد!

  2 لایک
• پارسا نشان

  

  1402/02/18

  

  • گزارش نظر

  ایوان صاحب به ابعاد ۱۳/۸۰ × ۱۳/۵۰ متر در ضلع جنوبی واقع شده‌است. نام این ایوان از نام صاحب بن عباد — ادیب، نویسنده، شاعر و وزیر شیعه‌مذهب دربار رکن‌الدوله دیلمی — گرفته شده‌است که در این مکان تدریس می‌کرد. او در سال ۳۸۵ ه‍.ق در ری درگذشت و جسدش را به اصفهان انتقال داده و در منزلش به خاک سپردند. مردم پس از گذشت چندین سال همچنان مقبرهٔ او را که در محلهٔ طوقچی است زیارت می‌کنند. در دورهٔ شاه طهماسب، کاشی‌های معرق بسیاری در نمای خارجی این ایوان به کار رفت که از طرح‌ها و رنگ‌های مختلف تشکیل شده‌بود، اما بنای اصلی این ایوان به سبک رازی است. در داخل مقرنس‌های صفهٔ صاحب، عبارت‌هایی به خط بنایی مشکی بر زمینهٔ شطرنجی آجری حک شده‌است که تعدادی از آن‌ها اسامی خداوند است. روی دیوار جنوبی صفهٔ صاحب یک صفحهٔ کاشی‌کاری‌شده موجود است که دقیقاً قرینهٔ الواح شاه طهماسب و اسماعیل است. بالای کتیبهٔ کاشی‌کاری — که به خط کمال‌الدین حسین حافظ هروی است — نام یکی از استادان بر لوحه‌ای شش‌ضلعی در کتیبه‌ای مستطیلی بر زمینهٔ لاجوردی نوشته شده‌است. لوح‌های هلال خارجی صفهٔ صاحب: لوح‌های خارجی صفهٔ صاحب از دو قسمت تشکیل شده‌است. الواح مستطیل‌شکل که به خط ثلث سفید معرق بر زمینهٔ کاشی لاجوردی است و دستهٔ دوم که الواح چهارضلعی (دایره‌ای مانند) و لوح‌های مستطیلی کوچک‌تر هستند؛ هر کدام از این لوح‌ها در بین دو لوح دستهٔ اول قرار دارد و خط آن نستعلیق است بر کاشی مشکی. این لوح‌ها از هلال غربی ایوان و از پایین به بالا آغاز می‌شود. کتیبهٔ اوزون حسن: کاشی‌کاری معرق این قسمت مربوط به دوران پادشاه سلسلهٔ آق‌قویونلو بوده‌است. این کتیبه حاکی از اقدامات اوزون حسن آق‌قویونلو در سال ۸۸۰ قمری برای تعمیر و ترمیم مسجد جامع اصفهان است. او دو مناره به ارتفاع ۳۵ متر ساخت و کف ایوان و ازاره‌های آن را با سنگ‌های مرمر تزئین کرد و کتیبه‌ای در این خصوص در قطعه‌ای مثلثی شکل و زمینه‌ای لاجوردی به خط ثلث نگاشت. کتیبهٔ هلال: این کتیبه در صفهٔ صاحب به خط ثلث بر زمینهٔ کاشی لاجوردی در سال ۹۳۸ ه‍.ق نوشته شده‌است. در ابتدا آیهٔ اول تا هشتم سورهٔ اسراء و در آخر سال تحریر حک شده‌است. کتیبهٔ شاه عباس ثانی: کتیبهٔ مناره‌ها در دو طرف ایوان جنوبی بنا شده‌است و از جمله بناهایی است که در دورهٔ اوزون حسن آق‌قویونلو در زیر مقرنس‌های هر دو مناره به خط کوفی نوشته شده‌است. سلطان صاحبقران: کتیبه‌ای به صورت افقی در صفهٔ صاحب است که به خط ثلث بر زمینه‌ای لاجوردی در سال ۱۰۷۰ ه‍.ق نوشته شده‌است. این کتیبه مربوط به دوران شاه عباس دوم است و در آن نام شاه هم «صاحبقران» ذکر شده‌است. کتیبهٔ سنگفرش: بر دیوار سمت جنوبی سردر مجلسی لوحی به طول ۶۳ سانتی‌متر و عرض ۴۳ سانتی‌متر موجود است که از جنس مرمر است و اشعاری به خط نستعلیق و قلم محمدقلی در سال ۱۰۸۴ ه‍.ق بر آن حک شده‌است. این کتیبه اطلاعاتی حاکی از سنگفرش شدن مسجد به ما می‌دهد. کتیبهٔ سنگاب صفه: این کتیبه در سال ۱۱۰۲ ه‍.ق توسط استاد امین ایجاد شده و در زیر ایوان صاحب که قطر دهانهٔ آن ۷۰ سانتی‌متر است قرار دارد. کتیبهٔ مذکور از سنگ پارسی ساخته شده و اطرافش به خط نستعلیق به صورت برجسته حکاکی شده‌است. کتیبهٔ آب مباح مسجد: در سال ۱۳۴۰ شمسی که مجراهای زیرزمینی مسجد لایروبی شد لوحی سنگی به طول ۱۲۱ سانتی‌متر و عرض ۸۳ سانتی‌متر روبروی محراب ضلع جنوبی پیدا شد. در این لوح نوشته شده‌است که در زمان شاه طهماسب اول مسئول این قسمت «امیر اصلان بن رستم سلطان لَله افشار ارشلو» به همراهی شاهزاده احمد میرزا در شهر اصفهان نهری حفر کردند که آب مسجد جامع را از طریق آن آب مباح تأمین کنند و آن را در راه خدا وقف مسجد کردند. در زیر همین لوح اشعار دیگر نوشته شده که متأسفانه قسمت‌هایی از آن به مرور زمان از بین رفته و تنها قسمت‌هایی باقی مانده‌است.

  بیشتربستن

  لینک نظر کپی شد!

  2 لایک
• ﷽🇵🇸🇮🇷 یا علی 🇮🇷🇵🇸

  

  1401/10/22

  

  • گزارش نظر

  ایوان معروف به صفه صاحب در دوران سلجوقی ساخته شده و تزیینات آن مربوط به عصر قراقویونلو و صفوی است. در این قسمت کتیبه‌هایی از دوران‌ مختلف از جمله صفویان به چشم می‌خورد. در این ایوان نیز کاربندی زیبایی پوشش دهانه را تشکیل داده است.

  بیشتربستن

  لینک نظر کپی شد!

  1 لایک
• رضا

  

  1401/02/18

  

  • گزارش نظر

  گذرها و معابر گرداگرد مسجد بیانگر ارتباط گسترده ‌ای است که مسجد با بافت قدیم شهر دارد. چهار ایوان اطراف میدان شاخصه شیوه مسجد سازی ایرانیان است که پس از احداث آن در سایر مساجد نیز رواج یافته است. این ایوان ‌ها که به نام ‌های صفه صاحب در جنوب، صفه درویش در شمال، صفه استاد در مغرب و صفه شاگرد در مشرق نامیده می‌ شوند با تزئینات مقرنس‌ سازی و کاربندی یکی از فنون بسیار جالب معماری ایران را بیان می‌ کند. نمای داخلی صحن مسجد و کاشی ‌کاری ‌های آن مربوط به قرن نهم هجری است که احتمالا مناره ‌ها نیز مربوط به همین زمان هستند

  بیشتربستن

  لینک نظر کپی شد!

  1 لایک