خانقاه صفی علیشاه محله بهارستان، تهران

صفی‌علی‌شاه، پس از دو سال اقامت در هندوستانبرای زیارت مشهد به ایران بازگشت. وی در سال ۱۲۸۸ هجری قمری که قحطسالی در تهران بیداد می‌کرد و به همین دلیل سال مجاعه خوانده شد، درتهران توقف نمود. محل سکونت وی ابتدا در حیاط شاهی کوچه خدابنده لو و بعد در محله پامنارتهران بود. تا اینکه مریدان وی در تهران زیاد شدند و از جمله عبدالمحمد میرزا سیف‌الدوله، فرزند عضدالدوله، که فرزند فتحعلیشاه و برادر بزرگعین الدوله محسوب می‌شد، به جمع مریدان صفی پیوست. وی که از جمله ملاکین و ثروتمندان تهران بود، در سال ۱۲۹۴ هجری قمری قطعه زمین بزرگی را که در باغ سپهسالار واقع بود، به صفی واگذار نمود. بعضی گفته‌اند که مساحت این قطعه زمین، دو هزار زرع بوده‌است، اما مدرسی چهاردهی که ظاهراً از اسناد ملکی مربوط به زمین در خانواده صفی اطلاع داشته‌است، می‌نویسد که مساحت این زمین در ابتدا، هزار و هشتصد زرع بوده‌است. تا زمانی که صفی در حیاط شاهی سکونت داشت،سیف الدوله ساختمان خانقاه را ساخت و بعدها صفیعلیشاه با یاری مریدان خویش خانقاه مذکور را تکمیل نمود. بعد از ساخت این بنا، صفی محل سکونت دائم خویش را بدین محل انتقال داد. در یکی از بخش‌های این خانقاه، سه اتاق وصل بهم وجود داشت که در اتاق اولی صفی مریدان را مشرف به فقر می‌کرد؛ و درخت تناوری در حیاط پا بر جا است که صفی با دست خود غرس کرده‌است؛ و در منزل دیگری اتاق‌های کوچک به عرض یک متر و طول دو متر جهت ریاضت مریدان قرار داد؛ و خود او هم پس از مرگ در این خانقاه به خاک سپرده شد. پس از مرگ صفیعلیشاه، مقبره‌ای بر مزار او توسط حاجی سیف الدوله بنا شد. وی که در آن زمان حاکم ملایر بود و به لحاظ فقری از مشایخ صفی محسوب می‌شد، در سال ۱۳۲۴ هجری قمری مقبره صفیعلیشاه را در خانقاه او بنا نمود. به سرمایهٔ وی و توسط معمار حاجی حسین، برای آرامگاه صفی، گنبد و بارگاهی ساخته شد که هفت متر ارتفاع داشت و دوازده ستون در محوطه آن در نظر گرفته شده بود. بدستور حاجی سیف الدوله همچنین کاشی‌کاری زیبایی برای آرامگاه صورت گرفت که بر روی آن عمادالکتاب با خط نستعلیق زیبا و برجسته،مخمس مشهور صفی (خواهم ایدل محو دیدارت کنم) را نوشت. تاریخ این اقدام بر اساس مندرجات همان کاشی‌ها در سال ۱۳۳۲ هجری قمری بود. در ضمن بر کاشی کاری مذکور، عکس‌های برجسته‌ای از صفیعلیشاه و حاجی سیف الدوله و سعدی و شاه نعمة اللَّه و نورعلیشاه و شمس و حافظ و سلطان سلیم به چشم می‌خورد و آینه کاریِ زیبایی نیز برای آن تعبیه شده‌است. چند سال بعد از مرگ صفیعلیشاه، بانو شمس الضحی، دختر وی (که به خاطر نام فامیلی شوهرش مهندس نشاط، با نام خانوادگی نشاط اصفهانی شناخته می‌شد)، کلیه ساختمان‌های خانقاه را به عنوان ارث پدرش و ملک شخصی تصرف کرد. هادی مولوی گیلانی (وفاعلیشاه)، که خود را جانشین صفیعلیشاه و صفاعلیشاه (ظهیرالدوله) می‌دانست، ضد این عمل به دادگستری شکایت نمود و این دعوای قضایی تا مدت‌ها ادامه داشت. تا اینکه در نهایت حاج سید نصراللَّه تقوی خانقاه را تقسیم نموده و بخشی از آن به ورثه صفی و قسمتی دیگر از ساختمان آن، مثل سابق به خانقاه اختصاص داده شد. ورثه صفی بخش عمده سهم خود را به فروش رسانیدند. اما بعدها انجمن اخوت دو منزل دیگر را که مجاور خانقاه بود را خریداری کرده و ضمیمه خانقاه نمودند. خانقاه صفیعلیشاهی در زمانی که تیمسار سپهبد آق اولی مسئولیت انجمن اخوت و ریاست هیئت امنای خانقاه را بر عهده داشت، تعمیر اساسی گردید. در این زمان اتاق موزه‌ای نیز، از اسباب و ابزار درویشی تهیه شد و در خانقاه به معرض تماشا گذاشته شد. در همین زمان بود که دو خانه مجاور مقبره نیز خریداری شده و بخانقاه ملحق گردید. کشکول بزرگی نیز که به اندازه حوض کوچکی بود، در صحن حیاط مقابل درب خانقاه نصب شد و بر روی سر درب مقبره نیز، این جملات نوشته شد: «مرقد پاک و مزار تابناک مرشد راه و پیر دل آگاه حاج میرزا حسن صفی علیشاه که تجدید ساختمان آن بوسیله انجمن اخوت در سال ۱۳۴۴ خورشیدی پایان یافت». در این ارتباط مدرسی چهاردهی نوشته‌است: در سال ۴۳ و ۴۴ شمسی بدستور سپهبد آق اولی رئیس انجمن سرپوش مقبره و داخل صحن مزار و آئینه کاری آن مرمت کامل بعمل آمد و ترجیع بند خواهم ایدل محو دیدارت کنم با خط عماد الکتاب روی کاشی اطراف مقبره نوشته شده عکس سعدی و مولوی روی کاشی نقش گردیده عکس صفی و سیف الدوله بر روی کاشی هر یک علی‌حده در اتاق مقبره منقش و عکسی از حضرت علی ع روی چرم نقاشی شده و عکس بزرگی از صفی وسیله والی نقاشی شده (والی اخیراً جزو مدعیان شده‌است) در سالون خانقاه نصب گردیده‌است. امروزه مقبره صفی محل زیارت پیروان وی است و حاجی سیف الدوله با اینکه محلی برای قبر خود در جوار صفی پیش‌بینی کرده بود، در مزار صفی مدفون نیست و اکنون همه روزه خانقاه صفی محل برگزاری مجالس ختم زنانه و مردانه‌است و گهگاه در برخی اعیاد مراسم جشنی هم با حضور دراویش در آن برگزار می‌شود. همچنین، شب‌های دوشنبه (یکشنبه شب) و شب‌های جمعه (پنجشنبه شب) مجالس فقری و عرفانی و تشکیل حلقه ذکر و فکر در جوار آرامگاه صفی، طبق رسوم اکثر سلاسل متصوفه، برقرار است. اکنون خانقاه و مزار صفی در این محل قرار گرفته‌است و خیابان صفی علیشاه (منشعب ازمیدان بهارستان تهران) و خیابان خانقاه و کوچه صفی در اطراف این خانقاه می‌باشند.

عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی

مربوط به صفی علیشاه می باشد و منطقه ای با مردم اصیل و بافت قدیمی است .

این خانقاه متعلق به میرزا حسین اصفهانی معروف به صفی­علی­شاه از مشایخ و قطب سلسله‌ نعمت­الهی در دوران ناصری است. بر اساس تاریخ­های موجود بر کاشی­کاری­های این بنا و یا اسناد ملکی نمی­توان تاریخ دقیقی برای ساخت این بنا مشخص کرد ولی آن­چنان­که به گواهی مدرسی چهاردهی آمده است سیف­الدوله از مریدان صفی‌علی‌شاه در سال ۱۲۹۴ هجری قمری زمین این خانقاه را به صفی واگذار می­کند و بلافاصله ساخت آن آغاز می­‌شود. ولی تاریخ دقیق بهره­برداری از آن مشخص نیست و در سال ۱۳۱۶ هجری قمری که صفی فوت می­کند در محل خانقاه خود دفن می­شود. برای ورود به خانقاه باید از در خیابان وارد شد. نمای بیرونی ورودی مزین به کاشی­کاری­هایی به رنگ غالب آبی به سبک قاجاری و اماکن متبرکه‌ شیعی است. در حیاط خانقاه درخت تنومندی قرار دارد که گفته می‌شود خود صفی آن را غرس کرده است. از آداب زیارت این بنا در میان مریدان، افروختن شمع در جاشمعی ضلع جنوبی حیاط است. در دو طرف دالان ورودی خانقاه، تابلوهایی به خط نستعلیق (که چندان حرفه­ای نوشته نشده‌اند) از جمله­های صفی­علی­شاه و شاه نعمت­الله­ولی نصب شده است. کاشی‌های آبی رنگی در داخل اتاق مزار وجود دارد که به همت سیف­الدوله انجام گرفته و در سال ۱۳۴۴ خورشیدی مرمت شده است. هم­چنین تزیینات گچ­بری و آینه­کاری در فضای داخلی به چشم می­خورد. خانقاه را در سال ۱۳۴۴ هجری قمری، رییس وقت انجمن اخوت، سپهبد فرج‌الله آق‌اولی مرمت کرد که تاریخ آن بر سردر مقبره نوشته شده است: «مرقد پاک و مزار تابناک مرشد راه و پیر دل آگاه حاج میرزا حسن صفی­علی­شاه که تجدید ساختمان آن بوسیله انجمن اخوت در سال ۱۳۴۴ خورشیدی پایان یافت». دورتادور دیواره‌ مرقد، نقش­هایی برجسته به رنگ مشکی در زمینه‌ سفید موجود است و نیز در بالای آرامگاه صفی­علی­شاه گنبد فلزی نقره­ای رنگی ساخته شده. کشکول بزرگ تو خالی به رنگ مشکی، به اندازه یک وان بزرگ، که احتمالا کار دست دوران انجمن اخوت است، در ورودی خانقاه قرار دارد.

درویش بی‌شریعت و متشرع بی‌طریقت، هردو هیکل نفس اماره‌اند و از شهر دیانت آواره. (صفی علیشاه)

یکی از مکان های قدیمی و تاریخی در محله ای با قدمت در تهران از این مکان ها در جاهای مختلف کشور وجود داره اما متاسفانه رسیدگی و توجه ای که باید وجود داشته باشه دیده نمیشه

خانقاه صفی علیشاه دارای بافت تاریخی و قدیمی و مردمی اصیل برای بازدید

یه جای عالی و باصفا. صفی علیشاه از صوفیان ایران بوده که قرآن رو به شعر در میاره..هایده و حمیرا هم از دراویش صفیعلیشاهی بودن..

بهترین مکان معنوی برای تخلیه احساسات منفی و کسب روحیه معنوی و انرژی های مثبت الهی، از دست ندید

خانقاه صفی علیشاه مجموعه ای تاریخی مذهبی و سنتی در تهران که اصلا رسیدگی نمی شود

قابل توجه دوستان سیف الدوله از ثروتمندان ملایر بود و علاوه بر وقف این خانقاه دو مدرسه هم در خیابان ظهر الاسلام نیز وقف کرده مرحوم سیف الدوله در شهر خودش یعنی ملایر وقفیات بسیاری دارد که از آن جمله پارک سیفیه ملایر با مساحت ده هزار هکتار مباشد مرحوم سیف الدوله در تپه مناجات ملایر که در پارک سیفیه واقع مباشد دفن مباشد این مقبره در قدیم الایام خانقاه بوده است و مردم ملایر ارادت خاصی به همشهری خود مرحوم سیف الدوله دارند

محله اصیل و قدیمی

جای زیبا وسنتی با حال هوای معنوی خاص

مکانی تاریخی است و زمانی بصورت رسمی خانقاه حضرت صفی علیشاه بوده. (حدود صد سال پیش) خود ایشان نیز در خانقاه دفن شده و سنگ قبر او نیز قابل دسترس و مشاهده است. بر سر مزار کتاب‌هایی که نوشته است را می توان یافت و مطالعه کرد. مثلا کتابی بود که به شعر تفسیر کل قرآن را در بر داشت. فضایی آرام، قدیمی و باصفایی دارد. هر از گاهی هم دراویش در آنجا گرد می‌آیند.

چطور میشه بازدید کرد ؟ برای عموم مردم آزاده؟

عالی

طبق فتوای مراجع، نماز خواندن در این مکان مکروه است:  فتوای امام خمینی «قدس سره» بنا بر احتیاط واجب مسجد را به طلا نباید زینت نمایند و هم‌چنین نباید صورت چیزهایی که مثل انسان و حیوان روح دارد در مسجد نقش کنند؛ و نقاشی چیزهایی که روح ندارد، مثل گل و بوته مکروه است. فتوای آیت الله العظمی بهجت بنا بر احتیاط واجب مسجد را به طلا نباید زینت نمایند و هم‌چنین نباید صورت چیزی را نقاشی کنند و بکشند، مخصوصاً چیزهایی که مثل انسان و حیوان روح دارد که در غیر مسجد هم اشکال دارد و احتمال دارد نماز خواندن در این مساجد،مکروه است. فتوای آیت الله العظمی فاضل بنا بر احتیاط واجب مسجد را به طلا نباید زینت نمایند و هم‌چنین نباید بنا بر احتیاط صورت چیزهایی که مثل انسان و حیوان روح دارد در مسجد نقش کنند؛ و نقاشی چیزهایی که روح ندارد، مثل گل و بوته مکروه است. فتوای آیت الله العظمی مکارم مسأله تزیین کردن مسجد به طلا اشکال دارد و هم‌چنین احتیاط آن است که صورت چیزهایی که روح دارد، مثل انسان و حیوان در مسجد نقش نکنند.